Rudolf Nureyev: Τα ορόσημα της καριέρας του θρυλικού χορευτή και η συνεργασία με τη Margot Fonteyn που άφησε εποχή

Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ ήταν ένας από τους σπουδαιότερους χορευτές του 20ου αιώνα που άφησε το δικό του στίγμα στην ιστορία του μπαλέτου τόσο με το μοναδικό του ταλέντο όσο και με το έργο του. Η δεξιοτεχνία του στο χορό σε συνδυασμό με την εκφραστικότητά του έδωσαν νέα μορφή στην εικόνα του άνδρα χορευτή στο μπαλέτο. 

Ο Νουρέγιεφ (17 Μαρτίου 1938 - 6 Ιανουαρίου 1993) γεννήθηκε σ' ένα βαγόνι της Υπερσιβηρικής αμαξοστοιχίας κοντά στην πόλη Ιρκούτσκ, κι ενώ η μητέρα του βρισκόταν καθ' οδόν προς το Βλαδιβοστόκ, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του στον Κόκκινο στρατό. Ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί της οικογένειάς του και είχε τρεις μεγαλύτερες αδερφές. 

Η αγάπη του για το χορό ξεκίνησε όταν η μητέρα του πήγε εκείνον και τις αδελφές του σε μια παράσταση του μπαλέτου. Ξεκίνησε την καριέρα του από τα διάσημα Μπαλέτα Κίροφ το 1958, αφού πρώτα σπούδασε στην Ακαδημία Βαγκάνοβα της Αγίας Πετρούπολης έχοντας γίνει δεκτός το 1955, σε ηλικία 17 ετών. Σύντομα ξεχώρισε για την τεχνική του, την αρμονία των κινήσεων του και το ταλέντο του και χόρεψε τους περισσότερους κύριους ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου. O Alexander Ivanovich Pushkin έδειξε ενδιαφέρον για τον επαγγελματισμό του Nureyev δίνοντας τη δυνατότητα στο δεύτερο να ζήσει μαζί με τον ίδιο και τη σύζυγό του. Μετά την αποφοίτησή του, ο Nureyev συνέχισε να χορεύει με το Μπαλέτο Kirov και προχώρησε με σκοπό να γίνει σολίστ του θιάσου μπαλέτου.

Στα Μπαλέτα Κίροφ, ο Νουρέγιεφ συνεργάστηκε με την μπαλαρίνα Natalia Dudinskaya, η οποία τον επέλεξε για να χορέψουν μαζί στο μπαλέτο Laurencia. Από το 1958 έως το 1961 χόρεψε 15 ρόλους με το Μπαλέτο Κιροφ συνήθως με την μπαλαρίνα Ninel Kurgapkina. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο Νουρέγιεφ είχε προκαλέσει αίσθηση στη Σοβιετική Ένωση. Καθώς το Μπαλέτο Κίροφ ετοιμαζόταν για μια περιοδεία στο Παρίσι και το Λονδίνο, το ενδεχόμενο της συμμετοχής του Νουρέγιεφ στην περιοδεία όλο και απομακρυνόταν λόγω του αντισυμβατικού του χαρακτήρα και των εντάσεων με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Κίροφ, Konstantin Sergeyev, συζύγου της μπαλαρίνας, Natalia Dudinskaya. Τελικά εκπρόσωπος των διοργανωτών της περιοδείας από τη Γαλλία είδε τον Νουρέγιεφ να χορεύει στο Παρίσι και οι Γάλλοι διοργανωτές προέτρεψαν τις σοβιετικές αρχές να αφήσουν τον Νουρέγιεφ να χορέψει στη Δύση, όπως και έγινε.

Οι παραστάσεις του Νουρέγιεφ στο Παρίσι ενθουσίασαν κοινό και κριτικούς. Όμως πράκτορες της KGB παρακολουθούσαν τον Νουρέγιεφ και ήθελαν να επιστρέψει πίσω στη Σοβιετική Ένωση. Έτσι ο 23χρονος τότε Νουρέγιεφ ενώ ετοιμαζόταν να αναχωρήσει με τον θίασο μπαλέτου για την Αγγλία, ζήτησε πολιτικό άσυλο στη Γαλλία. Έκτοτε έγινε ανεπιθύμητος στη Σοβιετική Ένωση και του απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα. Η απόφαση αυτή άρθηκε 28 χρόνια αργότερα, το 1989 όταν με προσωπική παρέμβαση του τότε ηγέτη της χώρας, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, του επετράπη η είσοδος προκειμένου να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας του.

Στο Παρίσι αρχικά συνεργάστηκε με το Μεγάλο Μπαλέτο του Μαρκήσιου de Cuevas, σύντομα όμως το 1962 πήγε στην Αγγλία, όπου απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα κι εκεί συνεργάστηκε με τα Βασιλικά Μπαλέτα του Λονδίνου, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία ως παρτενέρ της κατά 19 χρόνια μεγαλύτερής του, Βρετανίδας χορεύτριας, Μαργκότ Φοντέιν. Παρ' ότι η εκεί συνεργασία του ξεπέρασε την εικοσαετία, ουδέποτε ενσωματώθηκε στο μπαλέτο, προτιμώντας τον ρόλο του προσκεκλημένου καλλιτέχνη, τίτλο που διατήρησε στις εμφανίσεις του σε όλο τον κόσμο. Σε μια περιοδεία στη Δανία, συνάντησε τον Erik Bruhn , σολίστ στο Βασιλικό Δανέζικο Μπαλέτο που έγινε ο στενότερος φίλος και ο προστάτης του μέχρι το θάνατο του Bruhn το 1986. 

Η Dame Ninette de Valois του πρόσφερε ένα συμβόλαιο για να συμμετάσχει στο The Royal Ballet ως Principal Dancer. Πολλοί κριτικοί αντέδρασαν με τις σημαντικές αλλαγές που έκανε ο Nureyev στις παραγωγές των μπαλέτων Swan Lake και Giselle. Ο Nureyev συνέχισε να συνεργάζεται με το Βασιλικό Μπαλέτο μέχρι το 1970, όταν προήχθη σε κορυφαίος guest καλλιτέχνης, γεγονός το οποίο του έδινε την δυνατότητα να ανταποκριθεί στο φορτωμένο πρόγραμμα των εμφανίσεων του σε άλλες χώρες. Συνέχισε να χορεύει συχνά με το Βασιλικό Μπαλέτο μέχρι την συνεργασία του με το Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού στη δεκαετία του 1980. 

Η πρώτη εμφάνιση του Nureyev με την Πρίμα Μπαλαρίνα Dame Margot Fonteyn ήταν στο μπαλέτο Giselle με το The Royal Ballet στις 21 Φεβρουαρίου 1962. Η Fonteyn και ο Nureyev ανέπτυξαν μια πολύ καλή επαγγελματική συνεργασία που διατηρήθηκε στο χρόνο. Έγιναν το κορυφαίο χορευτικό ζευγάρι της εποχής εκείνης χορεύοντας σε πολλά διάσημα κλασικά μπαλέτα και άφησαν εποχή με τις ερμηνείες τους. Παρουσίασαν το μπαλέτο Romeo and Juliet με το Royal Ballet το 1965. Μετά την παράσταση οι θαυμαστές τους δεν σταματούσαν να χειροκροτούν και ενδέχεται να δέχτηκαν πάνω από 20 κλήσεις κουρτίνας. 

Ο Nureyev ανέπτυξε μια μακροχρόνια συνεργασία με το Εθνικό Μπαλέτο του Καναδά, εμφανιζόμενος ως προσκεκλημένος καλλιτέχνης αρκετές φορές. Το 1972 ανέβασε μια εντυπωσιακή νέα παραγωγή του μπαλέτου Sleeping Beauty για τον συγκεκριμένο θίασο μπαλέτου, με τη δική του πρόσθετη χορογραφία βασισμένη στην παραγωγή του Marius Petipa. Η παραγωγή αυτή παρουσιάστηκε σε περιοδεία στις ΗΠΑ και στον Καναδά μετά την πρώτη παρουσίασή της στο Τορόντο. Από τις μπαλαρίνες του Εθνικού Μπαλέτου του Καναδά, ο Νουρέγιεφ συνεργάστηκε περισσότερο με τη Veronica Tennant και την Karen Kain. Επίσης το 1975, ο Nureyev συνεργάστηκε με το American Ballet Theatre για την παραγωγή του μπαλέτου Le Corsaire με την μπαλαρίνα Gelsey Kirkland. Ανέβασε εκ νέου τα μπαλέτα Sleeping Beauty, Swan Lake και Raymonda με την μπαλαρίνα Cynthia Gregory. 

Τον Ιανουάριο του 1982, ο Nureyev απέκτησε αυστριακή υπηκοότητα. Το 1983 διορίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής του Μπαλέτου Όπερας του Παρισιού, με το οποίο συνέχισε συνεργάζεται ως χορευτής και χορογράφος μέχρι το 1989. Μεταξύ των χορευτών που καθοδήγησε ήταν η Sylvie Guillem, η Isabelle Guérin, ο Manuel Legris, η Elisabeth Maurin, η Élisabeth Platel, ο Charles Jude και η Monique Loudières. Το έργο του Νουρέγιεφ με το Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού σημείωσε μεγάλη επιτυχία απομακρύνοντας τον θίασο μπαλέτου από μια σκοτεινή περίοδο. Τα έργα του Νουρέγιεφ παραμένουν στο ρεπερτόριο του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού. Παρά την επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του προς το τέλος της θητείας του, ο Νουρέγιεφ δούλεψε ακούραστα, οργανώνοντας νέες παραγωγές μπαλέτων ενώ παρουσίασε μερικά από τα πιο πρωτοποριακά χορογραφικά έργα της εποχής του. Η παραγωγή του μπαλέτου Romeo και Juliet του Νουρέγιεφ ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Πριν το τέλος της ζωής του δούλεψε για μια παραγωγή του μπαλέτου La Bayadère που ακολουθεί πιστά την παραγωγή του μπαλέτου Mariinsky, στην οποία χόρευε όταν ήταν νεαρός.

Ο Νουρέγιεφ έφυγε από τη ζωή από AIDS στις 6 Ιανουαρίου 1993 σε ηλικία 55 ετών. 

Με πληροφορίες από: wikipedia.org