Πως επηρέασε ο Πόλεμος στην Ουκρανία τον κόσμο του μπαλέτου

Ο πλανήτης παρακολουθεί σοκαρισμένος τα τραγικά γεγονότα στην Ουκρανία. Σε ότι αφορά τον κόσμο της τέχνης και του χορού, αρκετοί καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο καταδίκασαν τον πόλεμο εκφράζοντας δημόσια την αντίθεση τους με την ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία.

Τα γεγονότα είχαν αντίκτυπο και στον κόσμο της τέχνης. Μέσα σε λίγες ημέρες ακυρώθηκαν οι περιοδείες ρώσικων θιάσων μπαλέτου σε πολλές χώρες του κόσμου. Ταλαντούχοι χορευτές έστειλαν ηχηρά μηνύματα κατά του πολέμου γνωστοποιώντας μέσω social media, την απόφασή τους να φύγουν από τη Ρωσία. Παράλληλα καταξιωμένοι καλλιτέχνες από την Ουκρανία δίνουν αγώνα για τη χώρα τους.

Ο διάσημος χορογράφος Αλεξέι Ρατμάνσκι (Alexei Ratmansky), ο οποίος στο παρελθόν είχε διατελέσει καλλιτεχνικός διευθυντής του Μπαλέτου Μπολσόι και σήμερα συνεργάζεται με το American Ballet Theatre στη Νέα Υόρκη, αποφάσισε να φύγει από τη Μόσχα. Ο Ratmansky αυτή την περίοδο ετοίμαζε ένα μπαλέτο σε συνεργασία με το Μπολσόι, όμως μόλις ξεκίνησε η ρώσικη εισβολή στην Ουκρανία έφυγε από τη Ρωσία. Ο καταξιωμένος χορογράφος με καταγωγή από την Ρωσία και την Ουκρανία, έχει μεγαλώσει στο Κίεβο, όπου ζει και η οικογένειά του. Επίσης από την Ουκρανία είναι και η σύζυγός του, Τατιάνα.

Στην παράσταση της Λίμνης των Κύκνων σε χορογραφία Alexei Ratmansky, του Miami City Ballet, στις 26 Φεβρουαρίου 2022, η καλλιτεχνική διευθύντρια του διάσημου θιάσου μπαλέτου, Lourdes Lopez, ανέβηκε στη σκηνή για να μιλήσει στο κοινό. Ζήτησε ενός λεπτού σιγή πριν την παράσταση για τα μέλη της οικογένειας του χορογράφου που περνούσαν τη νύχτα σε καταφύγιο στο Κίεβο. Καθώς τα φώτα χαμήλωναν και ξεκίνησε να παίζει η μουσική του μπαλέτου μια θλίψη πλημμύρισε το θέατρο.

Ένας από τους καλύτερους χορευτές του 20ου αιώνα και ζωντανός θρύλος του μπαλέτου, ο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ (Mikhail Baryshnikov)είπε ότι «υποστηρίζει τους γενναίους πολίτες της Ουκρανίας» εκφράζοντας δημόσια πως καταδικάζει τον πόλεμο. Ο διάσημος Ρώσος χορευτής και χορογράφος παροτρύνει τους Ρώσους να βοηθήσουν τους Ουκρανούς που επλήγησαν από τις επιθέσεις της Ρωσίας. «Όλοι εμείς που μιλάμε ρωσικά και ανήκουμε στον ρωσικό πολιτιστικό κόσμο νιώθουμε το πλήγμα. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε πολύ μακριά από τη σύγκρουση και από τη Ρωσία. Μπορεί να είμαστε ανίσχυροι να σταματήσουμε αυτό τον εφιάλτη, αλλά δεν χρειάζεται να μείνουμε αδρανείς. Η πραγματική Ρωσία είναι μεγαλύτερη, ισχυρότερη και πιο ανθεκτική από τον Πούτιν».

Ο διάσημος Γάλλος χορευτής, Λοράν Ιλέρ (Laurent Hilaire), πρώην χορευτής Étoile του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού και καλλιτεχνικός διευθυντής του Μπαλέτου Stanislavsky τα τελευταία χρόνια, αποφάσισε να φύγει από τη Μόσχα και να επιστρέψει στη Γαλλία. Ο σπουδαίος χορευτής λόγω της ρώσικης εισβολής στην Ουκρανία παραιτήθηκε από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του διάσημου θιάσου μπαλέτου της Μόσχας μετά από πέντε χρόνια. Έγινε ο δεύτερος Γάλλος που διηύθυνε έναν θίασο μπαλέτου στη Ρωσία εδώ και περίπου 150 χρόνια.

Ο ταλαντούχος χορευτής Ζάντερ Πάρις (Xander Parish), o πρώτος Βρετανός χορευτής που έγινε μέλος του Μπαλέτου Μαριίνσκι στην Αγία Πετρούπολη, ανακοίνωσε μέσω social media, ότι αποφάσισε να φύγει από τη Ρωσία τουλάχιστον μέχρι να σταματήσει ο πόλεμος. Σε ανάρτηση του, στον προσωπικό του λογαριασμό στο instagram, στις 6 Μαρτίου, o Xander Parish μεταξύ άλλων έγραψε: «Αγαπητοί φίλοι & followers, απόψε έπρεπε να χορέψω στη Ζιζέλ στο θέατρο Μαριίνσκι, αλλά αντ' αυτού, λόγω της τρομερής κρίσης πήρα τη δύσκολη απόφαση να φύγω από τη Ρωσία, τουλάχιστον μέχρι να επέλθει η ειρήνη. Η καρδιά μου είναι με τον λαό της Ουκρανίας. Είμαι τόσο ευγνώμων που συνεργάστηκα με το Θέατρο Μαριίνσκι, το οποίο χάρη στον Yuri Fateev, με προσέλαβε πριν από 12 χρόνια και μου έδωσε μια καριέρα στο κλασικό μπαλέτο που δεν μπορούσα παρά μόνο να ονειρευτώ. Είμαι ευγνώμων στον υπέροχο απλό ρώσικο λαό, η πλειονότητα των οποίων μου φέρθηκε με τόση καλοσύνη. Προσεύχομαι να έρθει η ειρήνη και οι πληγές να επουλωθούν με τη χάρη του Θεού».

Ο ταλαντούχος χορευτής Γιάκοπο Τίσι (Jacopo Tissi) με καταγωγή από την Ιταλία που χόρευε με το Μπαλέτο Μπολσόι και τον περασμένο Δεκέμβριο προήσθη σε κορυφαίος χορευτής, ανακοίνωσε μέσω social media, ότι φεύγει από το διάσημο θέατρο της Μόσχας. Σε ανάρτησή του, στον προσωπικό του λογαριασμό στο instagram, στις 7 Μαρτίου, ο νεαρός χορευτής σημείωσε: «Δύσκολο να περιγράψω σε λίγες λέξεις αυτές τις μέρες: όλες τις στιγμές που έχω ζήσει μέχρι τώρα και τις πολλές σκέψεις που περιστρέφονται στο κεφάλι μου. Είμαι συγκλονισμένος από αυτή την κατάσταση που επικρατεί από τη μια μέρα στην άλλη και ειλικρινά δεν μπορώ να συνεχίσω την καριέρα μου στη Μόσχα, προς το παρόν. Δεν μπορώ να αρχίσω να περιγράφω πόσο λυπηρό ήταν που άφησα τους δασκάλους μου, τους συναδέλφους μου και τους φίλους μου, τους ίδιαίτερους ανθρώπους που με έκαναν να εξελιχθώ ως καλλιτέχνης και ως άτομο και τους είμαι ευγνώμων.

Ως άνθρωπος σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους και τις οικογένειές τους που υποφέρουν.

Κανένας πόλεμος δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Και θα είμαι πάντα ενάντια σε κάθε είδους βία.

Δεν μπορούμε να αφήσουμε το μίσος να εξαπλωθεί, αλλά αντίθετα ο κόσμος μας πρέπει να είναι γεμάτος αρμονία, ειρήνη, κατανόηση και σεβασμό. Ελπίζω πραγματικά και προσεύχομαι να σταματήσουν σύντομα όλοι οι πόλεμοι και τα δεινά».

Η απόλυτη πρίμα μπαλαρίνα και κορυφαία χορεύτρια του Μπαλέτου Mariinsky, Ντιάνα Βισνέβα (Diana Vishneva), δήλωσε χαρακτηριστικά: «Εκφράζουμε την αντίθεσή μας στον πόλεμο και σε κάθε βίαιη ενέργεια». Επίσης σε ανάρτησή της, στο προφίλ της στα social media, στις 24 Φεβρουαρίου, ανέφερε: «Το μόνο που μπορείτε να σκεφτείτε και να ζητήσετε τώρα είναι να αποκατασταθεί ο κόσμος».

Η κορυφαία χορεύτρια του Μπαλέτου Μπολσόι, Όλγα Σμίρνοβα (Olga Smirnova), συγκλονισμένη από όσα συμβαίνουν, σε ανάρτησή της στο Telegram, σημείωσε χαρακτηριστικά: «Είμαι ενάντια στον πόλεμο από τα βάθη της ψυχής μου. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα ντρεπόμουν για τη Ρωσία. Πάντα ήμουν περήφανη για το ταλέντο των Ρώσων και τα πολιτιστικά και αθλητικά μας επιτεύγματα, αλλά υπάρχει μια γραμμή που χωρίζει το πριν και το μετά. Οι πολιτικές διαφωνίες σε μια σύγχρονη πολιτισμένη κοινωνία θα πρέπει να επιλύονται αποκλειστικά μέσω ειρηνικών διαπραγματεύσεων. Συνεχίζουμε να ζούμε στον 20ο αιώνα, αν και ονομαστικά είμαστε στον 21ο». Η διάσημη μπαλαρίνα είπε ότι ο παππούς της είναι Ουκρανός και ότι και εκείνη είναι κατά το ένα τέταρτο Ουκρανή. Τα όσα είπε η Olga Smirnova μετέφερε ο χορογράφος Alexei Ratmansky. Όπως ανακοινώθηκε, η Olga Smirnova εντάσσεται στο Εθνικό Μπαλέτο της Ολλανδίας. 

H Εθνική Λυρική Σκηνή το Σάββατο 5 Μαρτίου αφιέρωσε την παράσταση του Οθέλλου στην Ουκρανία και τους κατοίκους της, ενώ κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή για τα αθώα θύματα του πολέμου. Ο χορευτής του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιάννης Μητράκης ανέβηκε στη σκηνή και είπε: «Καλησπέρα σας. Ονομάζομαι Γιάννης Μητράκης και είμαι χορευτής του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο πατέρας μου είναι Έλληνας και η μητέρα μου Ουκρανή. Εδώ και δέκα μέρες η χώρα της μητέρας και των παππούδων μου βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, μετά την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων. Εκ μέρους όλων των εργαζομένων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα ήθελα να σας πω ότι η αποψινή παράσταση αφιερώνεται στην Ουκρανία και τους κατοίκους της, οι οποίοι ζουν δραματικές στιγμές. Ας γίνει η τέχνη και ο πολιτισμός η φωνή όλων μας για την άμεση λήξη αυτού του πολέμου. Ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή για τα αθώα θύματα αυτού του πολέμου».

Το Θέατρο του Εθνικού Μπαλέτου της Ουκρανίας έκλεισε με εντολή της κυβέρνησης και οι πρόβες αναβλήθηκαν επ' αόριστον. Η διάσημη μπαλαρίνα Ana Sophia Scheller με καταγωγή από την Αργεντινή, πρώην κορυφαία χορεύτρια του New York City Ballet και του San Francisco Ballet, χόρεψε με το Εθνικό Μπαλέτο της Ουκρανίας την περίοδο 2019- 2021. Έτσι είναι διεθνής καλλιτέχνης με έδρα το Κίεβο.

Τον περασμένο μήνα, η Ana Sophia Scheller ταξίδεψε στην Ιταλία και με το ξέσπασμα του πολέμου δεν μπόρεσε να επιστρέψει στο Κίεβο. Σήμερα χορεύει στο Teatro Massimo στο Παλέρμο, όμως δεν ξεχνά τους φίλους και συνεργάτες της από το Μπαλέτο της Ουκρανίας. Προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί τους και να τους στηρίξει στον αγώνα που δίνουν. Όπως είχε πει με δάκρυα τις πρώτες ημέρες του πολέμου: «Κάθε μέρα στέλνω μήνυμα στους φίλους μου «γεια» και εκείνοι απαντούν «είμαι ζωντανός». Έτσι ξεκινούν οι συζητήσεις μας».

Ένας από τους φίλους και συνεργάτες της Ana Sophia Scheller, ο χορευτής του Εθνικού Μπαλέτου της Ουκρανίας, Oleksii Potiomkin άφησε το χορό και πήρε τα όπλα για να πολεμήσει εναντίον των ρώσικων στρατευμάτων. Στην αντίσταση εντάχθηκε και η σύζυγός του και χορεύτρια, Lesia Vorotnyuk. Όπως σημειώνει η Ana Sophia Scheller για τον Oleksii Potiomkin: «Προσφέρθηκε πριν από λίγο να γίνει στρατιώτης και εκπαιδεύτηκε να πυροβολεί. Όμως είναι χορευτής μπαλέτου, δεν μεγάλωσε ως στρατιωτικός».

Όταν ξεκίνησε η ρώσικη εισβολή, μέλη του Kiev City Ballet βρίσκονταν σε περιοδεία στη Γαλλία και δεν κατάφεραν να επιστρέψουν στην Ουκρανία. Ο θίασος μπαλέτου της Ουκρανίας σε ανάρτησή του στα social media, τις πρώτες ημέρες του πολέμου, μεταξύ άλλων σημείωσε: «Θα θέλαμε να εκφράσουμε την ατελείωτη ευγνωμοσύνη μας στους υπέροχους ανθρώπους που μας έδειξαν τόση υποστήριξη! Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε περιοδεία στη Γαλλία. Το Kyiv City Ballet δέχεται ατελείωτες προσφορές βοήθειας από όλη τη χώρα. Ο κόσμος έχει μοιραστεί την προθυμία του να φιλοξενήσει τους καλλιτέχνες μας στα σπίτια τους και στις οικογένειές τους εάν χρειαστεί, καθώς και να μας βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο. Είμαστε βαθιά ευγνώμονες και εκτιμούμε πολύ την καλοσύνη σας».

Το Kiev City Ballet, όπωςανέφεραν οι New York Times θα μείνει προσωρινά στο ιστορικό Théâtre de Châtelet του Παρισιού, όπου οι χορευτές θα έχουν πρόσβαση στο χώρο του στούντιο και στα καμαρίνια. Και άλλες εταιρείες στην Ευρώπη όπως το Εθνικό Μπαλέτο της Πολωνίας, το Εθνικό Μπαλέτο της Ουγγαρίας και το Εθνικό Μπαλέτο της Τσεχίας έχουν επίσης προσφερθεί να βοηθήσουν τους Ουκρανούς χορευτές.

H Όπερα του Παρισιού διοργανώνει στο Palais Garnier στις 27 Μαρτίου μια Συναυλία για την Ειρήνη και τα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία. Τα έσοδα από την παράσταση θα διατεθούν στην Συμμαχία Έκτακτης Ανάγκης της Ουκρανίας. Υπό τη μουσική διεύθυνση του Carlo Rizzi, στη βραδιά θα συμμετάσχουν τα αστέρια, οι πρώτοι χορευτές, οι σολίστ και το Corps de Ballet, η Ορχήστρα και η Χορωδία της Opéra national de Paris και οι λυρικοί καλλιτέχνες Marie-Andrée Bouchard-Lesieur, Russell Braun, John Daszak, Liudmyla Monastyrska και Emanuela Pascu.

Η Εθνική Όπερα της Ουκρανίας (National Opera Ukraine) σε ανάρτησή της στο instagram, στις 15 Μαρτίου, δημοσιεύοντας ένα συγκλονιστικό video από τον πόλεμο, σημείωσε: «Οι Ουκρανοί χορευτές μπαλέτου αφήνουν τη σκηνή και την καριέρα τους για τον πόλεμο υπερασπιζόμενοι την χώρα μας. Ανάμεσα σε εκείνους που αγωνίζονται είναι οι καλλιτέχνες του θεάτρου μας Oleksiy Potemkin και Olesya Vorotnyuk. «Φυσικά και φοβάμαι πολύ, δεν είμαι επαγγελματίας στρατιώτης. Αλλά δεν μπορώ απλώς να κάθομαι στην άκρη και να παρακολουθώ. Αυτή τη στιγμή δεν σκέφτομαι καν το μπαλέτο», είπε ο Oleksiy Potemkin. «Το μπαλέτο τρέφει τη δύναμη του πνεύματος. Θα υπερασπιστώ τον γιο μου και την πατρίδα μου. Ονειρεύομαι να επιστρέψω στο μπαλέτο, αλλά το πιο σημαντικό τώρα είναι ο πόλεμος να τελειώσει με τη νίκη μας», λέει η Olesya Vorotnyuk. «Αυτή είναι η γη μας και θα την υπερασπιστούμε ανεξαρτήτως επαγγέλματος, φύλου, ηλικίας», πρόσθεσε η καλλιτέχνης στη σελίδα της στο Instagram».

Πηγές: pointemagazine.com, dailymail.co.uk

Φωτογραφίες από Instagram @leka.spb.ballet, @jacopotissi