Le Sacre du Printemps: Οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την πρεμιέρα του έργου

Ήταν 29 Μαΐου 1913 όταν το μπαλέτο «Le Sacre du Printemps» («Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης») σε μουσική Igor Stravinsky παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι. Καθώς η ορχήστρα έπαιζε την εισαγωγή του μπαλέτου το κοινό στο Théâtre des Champs-Elysées άρχισε να ψιθυρίζει.

Στη συνέχεια η αυλαία άνοιξε. Χορευτές ντυμένοι με φολκλορικά κοστούμια άρχισαν να κινούνται απρόβλεπτα με τη μουσική. Στο θέατρο δημιουργήθηκε πανδαιμόνιο από τα γιουχαΐσματα και τις αποδοκιμασίες του κοινού. Ξέσπασαν καβγάδες μεταξύ παραδοσιακών και μοντέρνων στο ακροατήριο, με συνέπεια να ακούγεται με δυσκολία η μουσική.

Με την κατάσταση που επικρατούσε στο θέατρο ο συνθέτης Igor Stravinsky  αναγκάστηκε να αποχωρίσει έξαλλος από την παγκόσμια πρεμιέρα του έργου σε μορφή μπαλέτου που παρουσιαζόταν από τα ρωσικά μπαλέτα του Sergei Diaghilev σε χορογραφία Vaslav Nijinsky και κοστούμια του Nicolas Roerich.  Ο Stravinsky περιέγραψε τη σκηνή αυτή σε μια συνέντευξη του το 1965, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο ντοκιμαντέρ «Stravinsky».

Ένα χρόνο μετά την επεισοδιακή πρεμιέρα του έργου, ο επίμονος συνθέτης επανήλθε γνωρίζοντας αυτή τη φορά την αποθέωση, στην ίδια πόλη στις 5 Απριλίου 1914, με τον Πιερ Μοντέ να διευθύνει την ορχήστρα στο Casino de Paris. Βεβαίως υπήρχαν και κάποιοι που είχαν εκτιμήσει εξαρχής τη σημασία του έργου στον κόσμο της τέχνης. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν οι ιδιοφυΐες της γαλλικής μουσικής, Claude Debussy και Maurice Ravel, οι οποίοι αμέσως συνειδητοποίησαν τη σημασία του έργου και ενθάρρυναν τον δημιουργό του. Έτσι η «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» έγινε ένα έργο θρύλος στην εποχή της, κερδίζοντας τις εντυπώσεις κοινού και κριτικών. Οι καινοτόμες τεχνικές, η πρωτόγνωρη ρυθμική ένταση και τα νέα χρώματα που έδωσε στη μουσική ο Stravinsky επηρέασαν την εξέλιξη της μουσικής του 20^ου αιώνα.

Παρότι ο ίδιος ο συνθέτης ισχυριζόταν ότι υπήρχε µόνο µια λαϊκή μελωδία σε όλο το έργο, φαίνεται ότι οι λαϊκές μελωδίες που ακούγονται είναι πολύ περισσότερες και προέρχονται από την Λιθουανία, την Ρωσία, την Ουκρανία και την Λευκορωσία. Σχεδόν όλες σχετίζονται µε παλιές τελετουργίες σχετικές με την εποχή της Άνοιξης.

Επίσης ο Stravinsky δημιούργησε και το σενάριο του έργου το οποίο είναι το εξής:

Μετά από έναν δύσκολο χειμώνα η φύση σιγά-σιγά ξυπνάει και αρχαίες φυλές συγκεντρώνονται για εορταστικές ιεροτελεστίες προκειμένου να γιορτάσουν τον ερχομό της Άνοιξης. Μια γριά μάγισσα χρησιμοποιεί κλωνάρια για να προβλέψει το μέλλον. Οι γυναίκες χορεύουν παραδοσιακούς χορούς της Άνοιξης. Όλοι γιορτάζουν την ιερή δύναμη της μητέρας Γης. Οι άντρες αναπαριστούν παραδοσιακά πολεμικά παιχνίδια. Ο γηραιότερος σοφός έρχεται από το χωριό και ξεκινάει ο χορός της Γης. Καθώς σκοτεινιάζει οι κοπέλες εκτελούν αρχαίους σχηματισμούς και µια από αυτές επιλέγεται ως η Εκλεκτή. Πέφτοντας κάτω στο έδαφος οι κοπέλες επικαλούνται τα αρχαία πνεύματα. Η Εκλεκτή αρχίζει και ολοκληρώνει τον τελικό χορό για να επιτευχθεί ο εξευμενισμός  των θεών της Άνοιξης.

Το έργο χωρίζεται σε 2 τμήματα. Κάθε τμήμα είναι χωρισμένο σε επιμέρους κομμάτια που διαδέχονται το ένα το άλλο χωρίς ενδιάμεσες παύσεις. Αρχίζουν µε µια αργή εισαγωγή και τελειώνουν σταδιακά σε έναν φρενήρη χορό. Οι τίτλοι τους φανερώνουν το παγανιστικό χαρακτήρα του θεαματικού υλικού.

Σήμερα η Ιεροτελεστία της Άνοιξης θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα και πιο αντιφατικά έργα του 20^ου αιώνα ενώ παράλληλα κατέχει σταθερή θέση στο ρεπερτόριο των συμφωνικών ορχηστρών.

Φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρεμιέρα του έργου. Στα πλαίσια του εορτασμού της επετείου την Τετάρτη 29 Μαΐου στο κανάλι Arte θα παρουσιαστεί σε ζωντανή μετάδοση το συγκεκριμένο έργο με ερμηνευτές τα μέλη του μπαλέτο και της ορχήστρας του Θεάτρου Mariinsky της Αγίας Πετρούπολης υπό τη διεύθυνση του διάσημου μαέστρου και Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Mariinsky, Valery Gergiev. Η παράσταση θα προβληθεί σε ζωντανή σύνδεση με το Theatre des Champs-Elysees του Παρισιού και στο διάλειμμα θα προβληθεί ένα ντοκιμαντέρ 26 λεπτών σχετικό με την ιστορία του έργου και του θεάτρου του Champs-Elysees που εξακολουθεί να είναι ένα από τα ομορφότερα μέρη του Παρισιού.

Παρακολουθήστε ζωντανά το πρόγραμμα την Τετάρτη 29 Μαΐου στο κανάλι Arte στις 21:50 μ.μ. (ώρα Ελλάδας).

Περισσότερες πληροφορίες στα:

http://www.theatrechampselysees.fr/danse/ballet-du-theatre-mariinsky

http://www.arte.tv/guide/fr/048465-001/le-sacre-du-printemps-100-ans-1-3

Πηγές πληροφοριών: npr.org, gnhm.gr, tovima.gr

Πηγή εικόνας: bolshoi.ru

Παρακολουθείστε στο ακόλουθο videoένα απόσπασμα από το μπαλέτο Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης σε χορογραφία Nijinsky, όπως παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1913 στο Παρίσι: