Οι 7 όροι που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στο μπαλέτο και η σημασία τους

Συχνά καλείστε να κάνετε διάφορες κινήσεις στο μπαλέτο όπως passé ή retiré. Τι σημαίνει ο όρος élevé; Τον χρησιμοποιείτε; Άραγε έχετε σκεφτεί ποτέ ποια είναι η σημασία των γαλλικών αυτών λέξεων;

Σε γενικές γραμμές τα γαλλικά θεωρούνται η γλώσσα του μπαλέτου. Οι κινήσεις και τα βήματα που εκτελούν οι χορευτές είναι γνωστά με γαλλικές λέξεις. Ο λόγος σχετίζεται με την ιστορία, καθώς ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ' της Γαλλίας αγαπούσε πολύ το μπαλέτο. Έτσι ίδρυσε την πρώτη επίσημη σχολή μπαλέτου το γνωστό σήμερα Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού. Οι ονομασίες των βημάτων του μπαλέτου δημιουργήθηκαν από το βασιλιά Λουδοβίκο και χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα.

“Η ορολογία του μπαλέτου είναι κάπως υποκειμενική”, λέει ο καθηγητής χορού Raymond Lukens της Σχολής JKO του American Ballet Theatre. “Συχνά δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος να πούμε κάτι. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να δημιουργήσετε μια εικόνα στο μυαλό των μαθητών σας, ώστε να κάνουν το βήμα που ζητάτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο”, αναφέρει χαρακτηριστικά. Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να θυμάστε λέει ο Lukens είναι: “Για τους Γάλλους, οι όροι μπαλέτου θεωρούνται ως ρήματα ή λέξεις δράσης και σε όσους δεν μιλούν γαλλικά θεωρούνται ως ετικέτες των κινήσεων”.

Tendu: Όσοι ασχολούνται με το μπαλέτο καταλαβαίνουν τι εννοείτε όταν λέτε “τέσσερα tendu μπροστά”, αλλά οι Γάλλοι λένε dégagez τέσσερις φορές μπροστά. Το dégagez σημαίνει “αποδεσμευμένος”. Είναι ουσιαστικά μια κίνηση κατά την οποία το ελεύθερο πόδι σηκώνεται ελαφρώς από το πάτωμα. Επίσης η μύτη του ελεύθερου ποδιού είναι τεντωμένη. Μπορείτε να κάνετε dégagé προς τα εμπρός, στο πλάι ή προς τα πίσω από μια κλειστή πέμπτη position ή από πρώτη position σε ανοικτή θέση. Μπορεί να γίνει στο πάτωμα, στο μισό ύψος (αυτό που οι Αμερικανοί γνωρίζουν ως dégagé) ή σε μεγαλύτερο ύψος του ποδιού. Ο όρος Tendu σημαίνει “τεντωμένος”, έτσι ώστε οι Γάλλοι να μπορούν να δώσουν εντολή στην τάξη “Dégagez à terre avec la pointe tendue”.

Penché: Ο όρος penché σημαίνει “γερμένος”. Ουσιαστικά πρόκειται για μια υπερβολική arabesque κατά το οποίο το σώμα παραμένει σηκωμένο και εκτεταμένο, αλλά το ανυψωμένο πόδι σηκώνεται (στραμμένο προς τα έξω) όσο το δυνατόν περισσότερο με τα χέρια της χορεύτριας να αγγίζουν σχεδόν το πάτωμα, ανάλογα με την ευλυγισία της.

Passé: Το passé σημαίνει “πέρασμα”. Δηλαδή είναι το πέρασμα του ποδιού από εμπρός προς τα πίσω ή το αντίστροφο. Στις περίπτωση που κάνετε πιρουέτες: Εάν βρίσκεστε στην τέταρτη θέση και φέρετε το πίσω πόδι προς τα εμπρός για μια στροφή προς τα πίσω, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως passé, αλλά εάν βρίσκεστε στην πέμπτη θέση με το δεξί πόδι μπροστά και το σηκώνετε πάνω από το γόνατο για να στρίψετε, αυτό κανονικά είναι retiré, που σημαίνει “αποσυρμένος”. Στο πρόγραμμα σπουδών του American Ballet Theatre, για λόγους συνέπειας και για αποφυγή σύγχυσης χρησιμοποιούν τον όρο retiré για όλες τις πιρουέτες, επειδή το ελεύθερο πόδι τραβιέται προς το γόνατο του ποδιού που στηρίζει το βάρος ενώ το άλλο πόδι βρίσκεται σε releve ανεξάρτητα από ποια θέση ξεκινάτε.

Tour jeté: Οι Γάλλοι αποκαλούν αυτή την κίνηση grand jeté en tournant και οι καθηγητές της Σχολής Vaganova το αποκαλούν grand jeté entrelacé. Η Claude Bessy, πρώην διευθύντρια της Σχολής Μπαλέτου του Παρισιού, λέει ότι το “tour jeté” δεν έχει νόημα και ότι το entrelacé δεν σχετίζεται με την κίνηση έκτος αν κάνετε την κίνηση με χτύπους.

Élevé: Ο όρος élevé σημαίνει “ανυψωμένος”. Είναι μια κίνηση κατά την οποία ο χορευτής σηκώνεται σε pointe ή σε demi-pointe, χωρίς να προηγηθεί plie. Πιο αναλυτικά ο χορευτής σηκώνεται στις μύτες των ποδιών χωρίς να κάνει plie.

Entrechat: Ο όρος entrechat σημαίνει “το βήμα της γάτας”. Το μόνο που μπορούμε να υποθέσουμε είναι ότι ο όρος προέρχεται από τους Γάλλους ballet masters που παραμόρφωσαν την ιταλική λέξη intrecciare (που μοιάζει με το “intrecharay”), που σημαίνει “να συνενωθούν, να αλληλοσυνδέονται”. Αλλά ποιος ξέρει! Η κίνηση entrechat είναι ένα άλμα κατά το οποίο τα πόδια σταυρώνουν το ένα το άλλο, από μπροστινή σε πίσω 5η, αρκετές φορές στον αέρα. Σε ζυγό αριθμό entrechats ο χορευτής προσγειώνεται στα δύο πόδια σε 5η θέση. Σε μονό αριθμός entrechats ο χορευτής προσγειώνεται στο ένα πόδι sur le cou-de-pied.

Sauté: Ο όρος sauté σημαίνει “άλμα”. Είναι άλμα που γίνεται από δύο πόδια, σε δύο πόδια.

Πηγές: pointemagazine.com, pro-dance.gr