Swan Lake: Τα μυστικά πίσω από το πιο όμορφο μπαλέτο στον κόσμο

Το αριστουργηματικό μπαλέτο του Τσαϊκόφσκι, Η Λίμνη των Κύκνων παρουσιάζεται από πολλές εταιρείες μπαλέτου σε όλο τον κόσμο και συνεχίζει να μαγεύει το κοινό. Μπορεί να έχουν περάσει 142 από την πρώτη φορά που παρουσιάστηκε στη σκηνή όμως υπάρχουν κάποια γεγονότα της ιστορίας του θρυλικού έργου που οι κριτικοί και οι εμπειρογνώμονες ποτέ δεν σταματούν να μελετούν και να αναλύουν. Παρακάτω λοιπόν θα δούμε κάποια στοιχεία για το διασημότερο μπαλέτο του κλασικού ρεπερτορίου.

Η δημιουργία του μπαλέτου Η Λίμνη των Κύκνων

Η Λίμνη των Κύκνων δημιουργήθηκε από τον Piotr Ilitch Tchaikovsky μεταξύ 1875 και 1876. Αφηγείται την ιστορία του πρίγκιπα Siegfried και της νεαρής Odette, η οποία είναι καταδικασμένη από τα μάγια του von Rothbart να ζήσει ως λευκός κύκνος και μπορεί μόνο τη νύχτα να επιστρέψει στην ανθρώπινη μορφή της. Είναι από τα πρώτα μπαλέτα που δημιουργήθηκαν από μουσικό συνθέτη κατόπιν αιτήματος του Vladimir Petrovitch Begitchev, αξιωματούχου του Αυτοκρατορικού Θεάτρου στη Μόσχα. Ο ballet master Marius Petipa και ο χορογράφος Lev Ivanov σκηνοθέτησαν την πιο διάσημη εκδοχή του μπαλέτου, λίγο μετά το θάνατο του συνθέτη.

Η προέλευση του μπαλέτου

Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την προέλευση της ιστορίας του μπαλέτου Swan Lake. Το βιβλίο του Vladimir Begitchev ήταν εμπνευσμένο σε μεγάλο βαθμό από ένα παραδοσιακό γερμανικό παραμύθι από τον Johann Karl August Musäus, Η Κλεμμένη Βέρα, το οποίο περιγράφει την ιστορία των μεταμορφώσεων μιας γυναίκας σε κύκνο. Ωστόσο υπάρχουν και αναφορές στο ρώσικο παραμύθι, The White Duck. Στην 3η Πράξη του μπαλέτου υπάρχει επίσης μια αναφορά σε έναν μύθο που μπορεί να είναι εμπνευσμένος από το περίφημο παραμύθι των αδερφών Grimm, The Six Swans.

Η επιτυχία του μπαλέτου

Ο Τσαϊκόφσκι, ο οποίος πέθανε το 1893, δεν μπόρεσε να γνωρίσει την επιτυχία της Λίμνης των Κύκνων. Η πρώτη παράσταση στο Αυτοκρατορικό Θέατρο Μπολσόι της Μόσχας δεν άρεσε στο κοινό και θεωρήθηκε από τον συνθέτη ως "ταπεινωτική απογοήτευση". Ο χορογράφος Julius Reisinger λέγεται ότι δημιούργησε κινήσεις που δεν μαρτυρούσαν το μεγαλείο της μουσικής του Τσαϊκόφσκι. Μόνο το 1895, υπό την επίβλεψη των Petipa και Ivanov, το μπαλέτο γνώρισε πραγματικό θρίαμβο.

Ένα κοσμοπολίτικο μπαλέτο

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του μπαλέτου Swan Lake είναι η ποικιλομορφία της χορογραφίας του. Εμπνευσμένο από το παραδοσιακό μπαλέτο στις αυλές της Ιταλικής Αναγέννησης, που ήταν ένας συνδυασμός παραδοσιακών χορών από όλο τον κόσμο, ο Marius Petipa δημιούργησε τη χορογραφία του με κινήσεις από την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Ρωσία και την Ισπανία. Ο Marius Petipa ενσωμάτωσε ένα έργο του Riccardo Drigo, στο οποίο υπήρχαν ίχνη ισπανικών και ουγγρικών κινήσεων καθώς και βενετσιάνικοι χοροί.

Οι πρίμα μπαλαρίνες που ερμήνευσαν τον κύριο ρόλο στο μπαλέτο

Ο ρόλος της Odette έχει ερμηνευτεί από τις καλύτερες χορεύτριες σε όλο τον κόσμο. Μια από τις πρώτες μπαλαρίνες που ερμήνευσε το ρόλο ήταν η Ιταλίδα μπαλαρίνα Pierina Legnani, η οποία το 1893 εκτέλεσε μπροστά στο κοινό 32 περιστροφές fouettés που από τότε έχουν ενσωματωθεί στη χορογραφία. Η έκδοση του 1964 του Rudolf Nureyev με την μοναδική ερμηνεία της διάσημης Αγγλίδας Πρίμα μπαλαρίνας, Margot Fonteyn είναι μια από τις σπουδαιότερες παραγωγές του μπαλέτου. Μια άλλη ιστορική παράσταση ήταν εκείνη με την Maya Plisetskaya, η οποία έγινε πρίμα μπαλαρίνα του Μπαλέτου Μπολσόι το 1960. Η Maya Rlisetskaya το 1976 στην 100η επέτειο του μπαλέτου παρουσίασε μια μοναδική παράσταση που την έκανε διάσημη για τα επόμενα χρόνια. Εδώ βρίσκεται η δύναμη πίσω από την Λίμνη των Κύκνων: η συμφωνική δύναμη του Τσαϊκόφσκι και ο πλούτος της χορογραφίας κάνουν το μπαλέτο ένα αριστούργημα που μοιάζει με παντομίμα. 

Προσαρμογές και αναβιώσεις του μπαλέτου

Με τα χρόνια, η Λίμνη των Κύκνων έχει παρουσιαστεί σε πολλές προσαρμογές. Από το 1895, ο Ivanov και ο Petipa έχουν παραλείψει τμήματα του μπαλέτου, κυρίως ολόκληρη την τέταρτη πράξη. Είναι η αναθεωρημένη έκδοση που έχει γίνει κλασική και έχει εμπνεύσει πολλές γενιές χορογράφων από τότε. Μεταξύ 1910 και 2019, έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από είκοσι διαφορετικές προσαρμογές σε πόλεις όπως το Παρίσι, η Νέα Υόρκη, η Αβάνα, το Αμβούργο και το Σαν Φρανσίσκο. Μια από τις πιο γνωστές είναι η χορογραφία του Rudolf Nureyev το 1984 στην Όπερα της Βαστίλης στο Παρίσι. Ο ίδιος ερμήνευσε την ιστορία ως το όνειρο του πρίγκιπα Siegfried, όπου επισκέπτεται μια λίμνη σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από το γάμο του. Ο λευκός κύκνος αντιπροσωπεύει την ελευθερία του και ο μαύρος κύκνος τον άλλο εαυτό του που είναι παγιδευμένος στην υποχρέωση να παντρευτεί. Στο τέλος, η πριγκίπισσα Odette μεταφέρεται από τον μάγο Rothbart, μπροστά στα μάτια του ανίσχυρου πρίγκιπα. Το μπαλέτο προσαρμόστηκε πολλές φορές για κινηματογραφικές ταινίες, συνήθως για το νεότερο κοινό, όπως το Animation The Swan and thw Princess (1994) και η ταινία Barbie of Swan Lake (2003). Αναμφισβήτητα η πιο διάσημη προσαρμογή είναι η ταινία του Darren Aronofsky, Black Swan (2011).  

Πηγή: vogue.fr