Καρυοθραύστης: Ενδιαφέροντα στοιχεία για το μπαλέτο που έχει συνδεθεί με τα Χριστούγεννα

Ο Καρυοθραύστης (The Nutcracker) είναι ένα από τα διασημότερα έργα κλασικού μπαλέτου του Π.Ι.Τσαϊκόφσκι που μας μεταφέρει στο κλίμα της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Ως ένα από τα κορυφαία έργα μπαλέτου του κλασικού ρεπερτορίου πολλών μεγάλων θιάσων μπαλέτου, παρουσιάζεται κάθε χρόνο σε διάφορα θέατρα σε όλο τον κόσμο. Μέσα από διάφορες εντυπωσιακές παραγωγές καταφέρνει πάντα να κερδίζει το ενδιαφέρον των παιδιών και γενικότερα του κοινού που αγαπά το χορό.

Η υπόθεση του μπαλέτου The Nutcracker βασίζεται στο κλασικό παραμύθι του ETA Hoffman (Ε. Τ. Α. Χόφμαν) με τίτλο "Ο Καρυοθραύστης και ο Βασιλιάς των Ποντικιών". Η αρχική ιστορία ήταν πολύ πιο σκοτεινή απ' αυτή που γνωρίζουμε σήμερα, με μια αιματηρή συμπλοκή ανάμεσα στον Καρυοθραύστη και στον στρατό του βασιλιά των ποντικών. Στις γνωστές παραγωγές του παραμυθένιου αυτού μπαλέτου η υπόθεση αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού κοριτσιού που συναντά έναν μαγικό καρυοθραύστη την παραμονή των Χριστουγέννων.

Όμως πέρα από την πλοκή του έργου που είναι γνωστή στο ευρύ κοινό, υπάρχουν ορισμένα γεγονότα για το μπαλέτο Καρυοθραύστης που οι περισσότεροι ίσως δεν γνωρίζουν. 

Στη Γερμανία υπάρχει μια παράδοση με βάση την οποία οι Καρυοθραύστες φέρνουν καλή τύχη. Γι' αυτό πολλοί επιλέγουν τους Καρυοθραύστες ως δώρο για τα παιδιά ή ως γενικότερα ως δώρο Χριστουγέννων.

Η ιστορία του μπαλέτου The Nutcracker γράφτηκε το 1816, δηλαδή πάνω από 200 χρόνια πριν. 

Όταν ο Καρυοθραύστης παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Ρωσία το 1892, οι κριτικοί δεν εντυπωσιάστηκαν και το μέλλον δεν φαινόταν λαμπρό για αυτό το μπαλέτο. Στην πραγματικότητα, η παραγωγή του μπαλέτου από τον George Balanchine το 1954, γνώρισε μεγαλύτερη επιτυχία. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο Καρυοθραύστης καθιερώθηκε ως το βασικό μπαλέτο της περιόδου των γιορτών. Η χορογραφία του Balanchine είναι η παραγωγή που παρουσιάζεται πιο συχνά μέχρι σήμερα.

Στην πρώτη παράσταση του Καρυοθραύστη, τους ρόλους της Κλάρας και του Πρίγκιπα Καρυοθραύστη τους έπαιξαν παιδιά. Σε μεταγενέστερες μεγάλες παραγωγές, αυτοί οι ρόλοι δόθηκαν σε ενήλικους χορευτές. Επίσης το όνομα της νεαρής κοπέλας που σώζει τον πρίγκιπα καρυοθραύστη έχει αλλάξει πολλές φορές (Marichen, Maria, Masha, Clara). Στην αρχική ιστορία, ονομαζόταν Μαρία ή Μαρί, ενώ Κλάρα ήταν το όνομα μιας από τις κούκλες της. Στη Γερμανία, μερικές φορές ονομάστηκε Marichen, ενώ στη Ρωσία της δόθηκε το όνομα Μάσα.

Παρόλο που η μουσική του Τσαϊκόφσκι για τον Καρυοθραύστη είναι ένα από τα διασημότερα έργα του, ο ίδιος φαίνεται πως δεν ένιωθε ότι αυτό ήταν το καλύτερο από τα έργα του. Ο συνθέτης προφανώς θεώρησε ότι η προηγούμενη σύνθεσή του, το μπαλέτο Ωραία Κοιμωμένη, ήταν πολύ ανώτερη από τον Καρυοθραύστη. Ο Τσαϊκόφσκι πέθανε λιγότερο από ένα χρόνο μετά την παρουσίαση της αρχικής παραγωγής του Καρυοθραύστη, χωρίς να γνωρίσει ποτέ τον αντίκτυπο που θα είχε η δουλειά του στο κοινό σε όλο τον κόσμο τις επόμενες δεκαετίες.

Για την παραγωγή του μπαλέτου The Nutcracker από το Μπαλέτο της Νέας Υόρκης χρησιμοποιούνται περίπου 500 κιλά χάρτινο κομφετί για να δημιουργηθεί μια μορφή χιονοθύελλας, 150 διαφορετικά κοστούμια, 7 στρώσεις τούλι για το tutu της Sugar Plum Fairy, 500 καρφίτσες και 144 κουδουνάκια για κάθε στολή Candy Cane.

Το μελωδικό όργανο μουσικής που ακούγεται στο απόσπασμα του μπαλέτου "The Dance of the Sugar Plum Fairy" είναι μια τσέλεστα. Η τσελέστα είναι ιδιόφωνο μουσικό όργανο που συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα των κρουστών της συμφωνικής ορχήστρας. Ο Τσαϊκόφσκι μετέφερε λαθραία αυτό το συγγενικό όργανο μουσικής του πιάνου στη Ρωσία από το Παρίσι για να προσθέσει έναν μοναδικό ήχο που θα συνοδεύει τον χαρακτήρα της Sugar Plum Fairy.

Πηγές: sheshineson.com, takelessons.com