Κοππέλια: Η ιστορία και άγνωστα στοιχεία για το κλασικό μπαλέτο

Η Κοππέλια είναι ένα κωμικό κλασικό μπαλέτο που περιλαμβάνει παντομίμα. Παρουσιάζεται από πολλούς θιάσους μπαλέτου σε όλο τον κόσμο. Το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στις 25 Μαΐου 1870 στο Théâtre Impérial l'Opéra με πρωταγωνίστρια την 16χρονη τότε μπαλαρίνα Giuseppina Bozzacchi, η οποία ερμήνευσε τον ρόλο της Swanhilde. Η αρχική επιτυχία του μπαλέτου διακόπηκε προσωρινά από τον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο και την πολιορκία του Παρισιού, όμως αποτέλεσε το έργο που ανέβηκε περισσότερες φορές στην Όπερα του Παρισιού. 

Σύνοψη του μπαλέτου Κοππέλια

Η υπόθεση του μπαλέτου έχει να κάνει με ένα κορίτσι, την Coppelia (Κοππέλια), η οποία κάθεται στο μπαλκόνι όλη την ημέρα διαβάζοντας χωρίς να μιλάει σε κανέναν. Ένα αγόρι που ονομάζεται Franz (Φρανζ) ερωτεύεται την Coppelia και θέλει να την παντρευτεί, παρόλο που είναι ήδη αρραβωνιασμένος με άλλη γυναίκα. Η αρραβωνιαστικιά του Franz, η Swanhilda (Σουάνχιλντα), τον βλέπει να στέλνει φιλιά στην Coppelia. Η Swanhilda σύντομα μαθαίνει ότι η Coppelia είναι μια κούκλα που ανήκει στον Doctor Coppelius, έναν τρελό επιστήμονα. Έτσι αποφασίζει να μιμηθεί την κούκλα προκειμένου να κερδίσει την αγάπη του Franz. Ακολουθεί μια μεγάλη αναστάτωση και τελικά η Swanhilda συγχωρεί τον Franz και παντρεύονται. 

Η προέλευση του μπαλέτου Κοππέλια

Η Κοππέλια είναι ένα κλασικό μπαλέτο βασισμένο σε μια ιστορία του ETA Hoffmann με τίτλο “The Sadman” που δημοσιεύτηκε το 1815. Ο Doctor Coppelius έχει πολλές ομοιότητες με τον θείο Drosselmeyer στο μπαλέτο Ο Καρυοθραύστης. 

Ενδιαφέροντα γεγονότα για το μπαλέτο Κοππέλια

Το ρόλο της Swanhilda ερμήνευσε για πρώτη φορά η 16χρονη Ιταλίδα μπαλαρίνα, Guiseppina Bozzacchi, η οποία δεν είχε παίξει ποτέ άλλοτε ρόλο στη σκηνή. Ήταν εντελώς άγνωστη εκείνη την εποχή, αλλά έλαβε εξαιρετικές κριτικές. Ένας κριτικός έγραψε για εκείνη, «είναι γοητευτική, είναι γοητευτική, είναι γοητευτική!». 

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος του Franz ήταν αρχικά ρόλος που ερμηνευόταν από γυναίκα. Τον ρόλο του Franz συνέχιζε να τον υποδύεται γυναίκα μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ερμηνεύτηκε για πρώτη φορά από μια γνωστή χορεύτρια, την Eugénie Fiocre, η οποία αργότερα έγινε βαρόνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Eugénie Fiocre ήταν η πρώτη μπαλαρίνα που ζωγράφισε ο Edward Degas σε μια σκηνή από το μπαλέτο "La Source".

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Swanhilda δημιουργήθηκε αρχικά για μια διάσημη Ρωσίδα χορεύτρια, την Adéle Grantzow. Δύο άλλες γνωστές χορεύτριες πέρασαν από οντισιόν για τον ρόλο, αλλά καμία δεν πήρε την έγκριση. Έτσι το μπαλέτο τέθηκε σε αναμονή για περισσότερο από ένα χρόνο, ενώ αναζήτησαν νέο πρωταγωνιστή, αποφασίζοντας τελικά για το ρόλο αυτό μια άγνωστη Ιταλίδα χορεύτρια.

Η μεγάλη επιτυχία του μπαλέτου Coppelia διακόπηκε απότομα από τον Γαλλοπρωσικό πόλεμο και την πολιορκία του Παρισιού. Το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα τον Μάιο του 1870 και παρουσιάστηκε μόνο 12 φορές μέχρι το κλείσιμο του Θεάτρου τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους καθώς το Θέατρο χρησιμοποιήθηκε ως αποθηκευτικός χώρος κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. 

Η πρώτη χορεύτρια, Guiseppina Bozzacchi, αρνήθηκε να αφήσει την οικογένειά της στο Παρίσι όταν ο πρωσικός στρατός προχωρούσε στην πόλη. Προσβλήθηκε από ευλογιά και πέθανε σε ηλικία 17 ετών το πρωί των γενεθλίων της. Η Swanhilda έμελλε να γίνει ο μοναδικός ρόλος που ερμήνευσε ποτέ.

Ο παγκοσμίου φήμης χορογράφος της Coppélia, Arthur Saint-Leon, πέθανε από καρδιακή προσβολή λίγο πριν ξεκινήσει η Πολιορκία. Έφυγε από τη ζωή δύο μέρες μετά το κλείσιμο της Όπερας του Παρισιού επ' αόριστον. Η Coppélia είναι και το μόνο μπαλέτο του που παίζεται τακτικά μέχρι σήμερα.

Η Coppelia είναι το μπαλέτο με τις περισσότερες παραστάσεις στην ιστορία της Όπερας του Παρισιού, από την αρχική παράσταση το 1870 στο πρώην κτίριο της Όπερας, Salle le Peletier, που κάηκε τρία χρόνια μετά την αρχική παράσταση του μπαλέτου.

Ήταν το πρώτο που περιλάμβανε παραδοσιακούς χορούς και μουσική, συμπεριλαμβανομένων εθνικών χορών από την 1η Πράξη όπως οι Czárdás (τσάρντας, παραδοσιακός χορός των Ούγγρων) και Mazurka (Μαζούρκα, παραδοσιακός χορός της Πολωνίας).

Η Coppelia ουσιαστικά βασίζεται σε δύο ιστορίες του ETA Hoffmann: Der Sandmann (The Sandman) και Die Puppe (Η κούκλα). Μάλιστα ένα από τα έργα του Χόφμαν ήταν επίσης η έμπνευση για το μπαλέτο Καρυοθραύστης γι' αυτό και υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δύο μπαλέτων, όπως ο μυστηριώδης εφευρέτης, οι κούκλες που χορεύουν και στοιχεία μαγείας και μυστικισμού που ήταν δημοφιλή εκείνη την εποχή.

Οι σύγχρονες παραγωγές του μπαλέτου Coppelia προέρχονται παραδοσιακά από τις αναβιώσεις της παραγωγής του Marius Petipa για το Αυτοκρατορικό Μπαλέτο της Αγίας Πετρούπολης στα τέλη του 19ου αιώνα. Αρχικά, υπήρχε μια τρίτη πράξη που κόπηκε λίγα χρόνια μετά τη δημιουργία του μπαλέτου.

Ακόμη ένα σημαντικό γεγονός για το μπαλέτο Coppelia είναι ότι εισήγαγε στις παραστάσεις χορού αυτοματισμούς, κούκλες και μαριονέτες. 

Πηγές: festivalballet.org, liveabout.com