Giselle

Η «Ζιζέλ» (ή les Wilis) είναι ένα μπαλέτο 2 πράξεων με λιμπρέτο που έχουν συνθέσει οι Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges και Théophile Gautier. Τη μουσική του μπαλέτου έχει συνθέσει ο Adolphe Adam ενώ τη χορογραφία δημιούργησαν οι Jean Coralli και Jules Perrot. Το μπαλέτο είναι  εμπνευσμένο από ένα ποίημα του Heinrich Heine. 

Το μπαλέτο διηγείται την ιστορία μιας νεαρής χωρικής, που ονομάζεται Ζιζέλ, η οποία μεταμορφώνεται σε ξωτικό μετά τον πρόωρο θάνατό της και προστατεύει τον αγαπημένο της από την εκδίκηση μιας ομάδας πνευμάτων κακόβουλων γυναικών που ονομάζονται Wilis (Ουίλις). 

Η Giselle παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το μπαλέτο du Théâtre de l'Académie Royale de Musique στο Salle Le Peletier στο Παρίσι της Γαλλίας, στις 28 Ιουνίου 1841. Η χορογραφία των σύγχρονων παραγωγών γενικά προέρχεται από τις αναβιώσεις του Marius Petipa για το Αυτοκρατορικό Ρωσικό Μπαλέτο (Imperial Russian Ballet) (1884, 1899, 1903).

Λιμπρέτο

Η ατμόσφαιρα του μπαλέτου είναι εμπνευσμένη από τα έργα του Victor Hugo, του Heinrich Heine και του κριτικού μπαλέτου Théophile Gautier. Ο λιμπρετίστας, Verney de Saint-Georges, πρώτος είχε επηρεαστεί από το Orientales του Βίκτωρος Ουγκώ όπου υπάρχει η περιγραφή μιας αίθουσας χορού στην οποία οι χορευτές ήταν καταδικασμένοι να χορεύουν όλη τη νύχτα και από το De l'Allemagne του Χάινε όπου παρουσιάζονται οι Wilis, Σλαβικά υπερφυσικά όντα που παρέσυραν τους νέους άνδρες χορεύοντας στο θάνατο. 

Πλοκή του μπαλέτου

Το μπαλέτο τοποθετείται στη Ρηνανία του Μεσαίωνα, την περίοδο του τρύγου. Όταν ανεβαίνει η αυλαία στην 1η πράξη, παρουσιάζεται το σπίτι της Giselle και της μητέρας της Berthe στη μία πλευρά και απέναντι το σπίτι του κόμη Albrecht (Άλμπρεχτ) της Silesia. Ο κόμης Albrecht είναι ένας ευγενής που μεταμφιέζεται σε χωρικό με το ψευδώνυμο Loys, προκειμένου να απομακρυνθεί για λίγο από την αρραβωνιαστικιά του Bathilde, την κόρη του πρίγκιπα της Courland. Αγνοώντας τις συμβουλές του ακόλουθου του Wilfrid, ο Albrecht φλερτάρει με την Giselle και εκείνη τον ερωτεύεται παράφορα. Όμως ο  Hilarion  (Ιλαρίων), ένας εκτροφέας θηραμάτων, είναι επίσης ερωτευμένος με την Giselle και την προειδοποιεί να μην εμπιστευτεί τον ξένο, αλλά η Giselle αρνείται να ακούσει. O Albrecht και η Giselle χορεύουν μαζί ερωτευμένοι και η Giselle διαλέγει μια μαργαρίτα και μετράει τα πέταλα της για να δει αν πραγματικά ο Albrecht την αγαπά. Το ζευγάρι διακόπτει η μητέρα της Giselle, η οποία ανησυχεί για την εύθραυστη υγεία της κόρης της και την παίρνει μέσα στο σπίτι για να την προστατεύσει.

Σάλπιγγες ακούγονται από το βάθος και ο Loys αποχωρεί από τη σκηνή. Μια ομάδα κυνηγών μπαίνει στη σκηνή. Μεταξύ τους είναι η Bathilde και ο πατέρας της. Η Giselle επιστρέφει στη σκηνή, χορεύει για τους επισκέπτες και η Bathilde της δωρίζει ένα κολιέ. Όταν η ομάδα των κυνηγών αναχωρεί, επανεμφανίζεται ο Loys με τις θεριστικές μηχανές σταφυλιών και ένας εορτασμός ξεκινά. Η Giselle χορεύει με τον Loys, αλλά η ευθυμία διακόπτεται από τον Hilarion, ο οποίος αφού διερεύνησε το χωρικό σπίτι του Δούκα βρήκε και κρατάει στα χέρια του τη σάλπιγγα και το σπαθί του άρχοντα. Με τον ήχο της σάλπιγγας η ομάδα κυνηγών επιστρέφει και όλη η αλήθεια για τον Loys (Albrecht) αποκαλύπτεται. Η Giselle συνειδητοποιώντας την πραγματικότητα τρελαίνεται και πεθαίνει. Παρά το γεγονός ότι η Giselle παίρνει στα χέρια της το σπαθί του Albrecht, ο θάνατός της οφείλεται στην αδυναμία της καρδιάς της.

Η 2η πράξη ξεκινά παρουσιάζοντας ένα φεγγαρόφωτο τοπίο κοντά στον τάφο της Giselle. O Hilarion πενθεί για την αγαπημένη του Giselle. Τρομάζει όταν εμφανίζονται οι Wilis, τα γυναικεία πνεύματα που πριν την ημέρα του γάμου τους, ανέρχονται από τους τάφους τους τη νύχτα και εκδικούνται τους άνδρες αναγκάζοντας τους να χορέψουν μέχρι να πεθάνουν. Τα υπερφυσικά όντα καλούν τη Giselle να ανέλθει από τον τάφο της, την καλωσορίζουν και σύντομα εξαφανίζονται. Τότε καταφτάνει ο Albrecht αναζητώντας τον τάφο της Giselle και εκείνη εμφανίζεται μπροστά του. Εκείνος την ικετεύει να τον συγχωρέσει. Η Giselle τον αγαπά πραγματικά και τον συγχωρεί εύκολα. Χορεύουν μαζί και η σκηνή τελειώνει με τον Albrecht να ψάχνει τη Giselle καθώς εκείνη εξαφανίζεται στο δάσος.

Ο Hilarion καταφτάνει κυνηγημένος από τις Wilis που τον ρίχνουν σε μια κοντινή λίμνη και τον πνίγουν. Στη συνέχεια οι Wilis περιβάλλουν τον Albrecht και τον καταδικάζουν σε θάνατο. Εκείνος τις ικετεύει να τον αφήσουν να γλυτώσει, αλλά η Myrtha, η βασίλισσα των Wilis, αρνείται. Η Giselle τον προστατεύει από τα γυναικεία υπερφυσικά όντα που τον αναγκάζουν να χορέψει. Ξημερώνει και οι Wilis επιστρέφουν στους τάφους τους. Η αγάπη της Giselle έχει σώσει τον Albrecht. Επίσης μην υποκύπτοντας σε αισθήματα εκδίκησης και μίσους που χαρακτηρίζουν τις Wilis, η Giselle έχει απαλλαγεί από οποιαδήποτε σχέση μαζί τους και επιστρέφει στον τάφο της για να αναπαυθεί εν ειρήνη.

Ιστορία παρουσίασης μπαλέτου

Το μπαλέτο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Salle Le Peletier της Όπερας του Παρισιού στις 28 Ιουνίου 1841 με την Carlotta Grisi ως Giselle, τον Lucien Petipa  ως Albrecht και τον Jean Coralli  ως Hilarion. Τα σκηνικά σχεδίασε ο Pierre Ciceri και τα κοστούμια ο Paul Lormier. Στις 12 Μαρτίου 1842, το μπαλέτο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία στο Her Majesty's Theatre του Λονδίνου με την Carlotta Grisi και τον Jules Perrot στους πρωταγωνιστικούς ρόλους και την Louise Fleury στο ρόλο της Myrtha. Στις 30 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, το μπαλέτο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Bolshoi Theatre της Αγίας Πετρούπολης με την Elena Andreyanova ως Giselle. Στην Ιταλία παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Teatro alla Scala του Μιλάνου, στις 17 Ιανουαρίου 1843 με χορογραφία του Α. Cortesi και μουσική του Ν. Bajetti. Στις Ηνωμένες Πολιτείες το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στο Howard Atheneum της Βοστώνης την 1η  Ιανουαρίου 1846 με την Mary Ann Lee και τον George Washington Smith στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Η έκδοση του μπαλέτου που έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα είναι εκείνη που σκηνοθετήθηκε από τον Marius Petipa για το Imperial Ballet  (Αυτοκρατορικό Μπαλέτο), το σημερινό Kirov / Mariinsky Ballet. Ο Petipa ανέβασε την οριστική έκδοση της αναβίωσης του για τη Giselle το 1884, για την μπαλαρίνα Maria Gorshenkova, αλλά έδωσε τις τελικές πινελιές του στο μπαλέτο για το ντεμπούτο της Anna Pavlova το 1903. Λέγεται ότι στο Kirov / Mariinsky Ballet το μπαλέτο ακόμα παρουσιάζεται με βάση τον αρχικό σχεδιασμό του Petipa, χωρίς σχεδόν καμία μεταβολή. Η τελική έκδοση του Petipa για τη Giselle βασιζόταν στην χορογραφική μέθοδο Stepanov και σήμερα αποτελεί μέρος της διάσημης Συλλογής Sergeyev στην Θεατρική Συλλογή της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Harvard.

Η Giselle εισήχθη στο ρεπερτόριο του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού το 1867 και δεν επέστρεψε στη δυτική σκηνή μέχρι την παρουσίαση της οριστικής έκδοσης του Petipa από τα Ballets Russes το 1910 στο Palais Garnier.

Ο ρόλος της Giselle είναι ένας από τους πιο περιζήτητους στον κόσμο του μπαλέτου, δεδομένου ότι απαιτεί τεχνική τελειότητα, εξαιρετική χάρη και λυρισμό καθώς και μεγάλη δραματική ικανότητα. Στην 1η πράξη η Giselle πρέπει να μεταδίδει την αθωότητα, την αγάπη και την απογοήτευση από την προδοσία μιας χωρικής κοπέλας. Στη 2η πράξη η Giselle πρέπει να παρουσιάζεται ως υπερφυσικό ον που συνεχίζει όμως να αγαπά.

Ορισμένες από τις διασημότερες μπαλαρίνες στον κόσμο που έχουν ενσαρκώσει το ρόλο της Giselle είναι: η Carlotta Grisi (για την οποία ο Théophile Gautier δημιούργησε το συγκεκριμένο ρόλο), η Anna Pavlova, η Tamara Karsavina, η Olga Spessivtseva, η Galina Ulanova, η Alicia Markova, η Eva Evdokimova, η Alicia Alonso, η Chan Hon Goh, η Beryl Goldwyn, η Karen Kain, η Dame Margot Fonteyn, η Natalia Makarova, η Sylvie Guillem, η Gelsey Kirkland, η Irina Kolpakova, η Ekaterina Maximova, η Natalia Bessmertnova, η Carla Fracci, η Margaret Barbieri, η Altynai Asylmuratova, η Alessandra Ferri, η Viviana Durante, η Diana Vishneva, η Svetlana Zakharova, η Alina Cojocaru, η Nina Ananiashvili, η Natalia Osipova, η Maria Kochetkova, η Galina Mezentseva, η Polina Semionova. Ορισμένοι από τους διασημότερους χορευτές στον κόσμο που έχουν ενσαρκώσει το ρόλο του Albrecht είναι: ο Lucien Petipa (ο πρώτος χορευτής που ερμήνευσε το συγκεκριμένο ρόλο), ο Vaslav Nijinsky, ο Rudolf Nureyev, ο Mikhail Baryshnikov, ο Robert Helpmann, ο Erik Bruhn, ο Mikhail Lavrovsky, ο Vladimir Vasiliev, ο Sir Anton Dolin, ο Vladimir Malakhov, ο Vladimir Muravlev, ο Roberto Bolle.

Σχετικά Links

http://en.wikipedia.org/wiki/Giselle

http://www.aha.ru/~vladmo/d_txt12.html

http://www.ballet.co.uk/magazines/yr_02/mar02/sm_rb_giselle_study_0302.htm

http://www.nureyev.org/rudolf-nureyev-main-roles-ballets/ballet-giselle-albrecht-petipa-rudolf-nureyev

Πηγή πληροφοριών: Wikipedia.org