Σπάρτακος: Η υπόθεση και η ιστορία του μπαλέτου

O «Σπάρτακος» είναι ένα μπαλέτο σε μουσική του κορυφαίου συνθέτη Aram Khachaturian. Το έργο παρουσιάζει τα κατορθώματα του Σπάρτακου, του αρχηγού των σκλάβων και την εξέγερση των σκλάβων εναντίον των Ρωμαίων. Όμως η υπόθεση του μπαλέτου σε πολλά σημεία αποστασιοποιείται από τα ιστορικά γεγονότα.

 Ο Aram Khachaturian συνέθεσε το μπαλέτο το 1954 και γι 'αυτό τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν το ίδιο έτος. Ο «Σπάρτακος» ανέβηκε για πρώτη φορά σε χορογραφία Leonid Yakobson στο Λένινγκραντ το 1956. Το 1958 παρουσιάστηκε στο Θέατρο Bolshoi της Μόσχας σε χορογραφία Igor Moiseev. Ωστόσο, η παραγωγή του 1968 σε χορογραφία Yuri Grigorovich σημείωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία και κατέστησε ευρύτερα γνωστό το μπαλέτο «Spartacus».

Ο «Σπάρτακος» εξακολουθεί να είναι ένα από τα διασημότερα έργα του Aram Khachaturian και έχει εξέχουσα θέση στο ρεπερτόριο του Bolshoi Theatre και άλλων μεγάλων θιάσων μπαλέτου στην Ρωσία.

Σύνοψη

Βασικοί Χαρακτήρες:

Κράσσος (Crassus), Ρωμαίος ύπατος

Σπάρτακος (Spartacus), αιχμάλωτος αριστοκρατικής καταγωγής από τη Θράκη

Φρυγία (Phrygia), η σύζυγος του Σπάρτακου

Αίγινα (Aegina), σύντροφος του Κράσσου

1η Πράξη

Ο Ρωμαίος ύπατος Κράσσος επιστρέφει στη Ρώμη μετά από τις τελευταίες του κατακτήσεις σε μια θριαμβευτική πομπή. Μεταξύ των αιχμαλώτων του είναι ο βασιλιάς από τη Θράκη, Σπάρτακος και η σύζυγός του, Φρυγία. Ο Σπάρτακος θρηνεί για την αιχμαλωσία του και αποχαιρετά μ’ ένα πικρό αντίο τη Φρυγία, την οποία απομακρύνουν με τη βία εντάσσοντας τη στο χαρέμι των γυναικών- σκλάβων του Κράσσου. Η Φρυγία σκέφτεται με φρίκη τις δοκιμασίες που την περιμένουν και βρίσκεται σε απόγνωση. Στο παλάτι του Κράσσου οι εταίρες ψυχαγωγούν τους επισκέπτες και εμπαίζουν τη νέα σκλάβα του, τη Φρυγία. Η Αίγινα καλεί τον Κράσσο σε έναν ξέφρενο χορό. Ο Κράσσος μεθυσμένος από το κρασί και το πάθος απαιτεί ένα θέαμα: δύο μονομάχοι με καλυμμένα τα κεφάλια τους ώστε να μην βλέπουν ο ένας τον άλλο, να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Όταν αφαιρούν το κράνος του νικητή ανακαλύπτουν ότι είναι ο Σπάρτακος. Ο Σπάρτακος συνειδητοποιεί ότι με τη θέληση του αναγκάστηκε να σκοτώσει ένα συνάνθρωπο του. Η απελπισία του εξελίσσεται σε οργή και διαμαρτυρία και αποφασίζει ότι πρέπει να παλέψει για να ξανακερδίσει την ελευθερία του. Έτσι ο Σπάρτακος υποκινεί τους μονομάχους να επαναστατήσουν και εκείνοι του ορκίζονται πως θα αγωνιστούν ενωμένοι για να απελευθερωθούν από τη σκλαβιά.

2η Πράξη

Οι αιχμάλωτοι αφού κατάφεραν και δραπέτευσαν, βρίσκονται σ’ ένα μέρος περιβαλλόμενο από βοσκούς και γιορτάζουν για την ελευθερία τους. Οι οπαδοί του Σπάρτακου τον καλούν σε νέα εξέγερση και όλοι τον διακηρύσσουν ως ηγέτη τους. Όμως ο Σπάρτακος σκέφτεται την αγαπημένη του Φρυγία και όσο εκείνη είναι σκλάβα δεν μπορεί να ησυχάσει. Έτσι αναζητώντας τη Φρυγία, ο Σπάρτακος βρίσκεται στη βίλα του Κράσσου. Οι δύο εραστές ξανασυναντιούνται και νιώθουν μεγάλη χαρά για την επανένωση τους. Όμως, λόγω της άφιξης της πομπής των πατρικίων, με επικεφαλής την Αίγινα, ο Σπάρτακος και η Φρυγία αναγκάζονται να κρυφτούν. Η Αίγινα ονειρευόταν από καιρό την παραπλάνηση του Κράσσου προκειμένου να αποκτήσει εξουσία. Συγκεκριμένα είχε ως στόχο να κερδίσει τον Κράσσο και να εξασφαλίσει μια θέση ισχύος στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Εν τω μεταξύ, ο Κράσσος γιορτάζει τις νίκες του. Οι εορταστικές εκδηλώσεις διακόπτονται από μια ανησυχητική είδηση: Ο Σπάρτακος και οι σύντροφοι του περικυκλώνουν τη βίλα και οι καλεσμένοι φεύγουν πανικόβλητοι. Ο Κράσσος και η Αίγινα αναγκάζονται και αυτοί να τραπούν σε φυγή. Ο Σπάρτακος διαλύει τη βίλα και είναι πλέον νικητής. Οι άνδρες του έχουν λάβει τον Κράσσο ως κρατούμενο και θέλουν να τον σκοτώσουν, αλλά ο Σπάρτακος δεν θέλει να πάρει εκδίκηση και προτείνει να προχωρήσουν σε μάχη. Ο Κράσσος δέχεται την πρόκληση, μονομαχούν και χάνει το σπαθί του το οποίο παίρνει ο Σπάρτακος. Τότε ο Κράσσος είναι έτοιμος να δεχθεί το θάνατο του, όμως ο Σπάρτακος με μια χειρονομία περιφρόνησης αφήνει τον Κράσσο να φύγει αφού ξέρει ότι η μεγαλύτερη τιμωρία για εκείνο είναι ότι γνωρίζουν όλοι για την ατιμία του. Οι αντάρτες γεμάτοι περηφάνια πανηγυρίζουν για τη νίκη του Σπάρτακου.

3η Πράξη

Ο Κράσσος βασανίζεται από τη ντροπή για την ήττα του. Η Αίγινα τον καλεί να πάρει την εκδίκησή του. Έτσι αποφασίζει να στραφεί εναντίον των εξεγερμένων και καλεί τους λεγεώνες του. Η Αίγινα τον βλέπει μακριά στη μάχη και σκέφτεται πως ο Σπάρτακος είναι εχθρός της και η ήττα του Κράσσου θα σημάνει και τη δική της πτώση από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Έτσι  καταστρώνει ένα σχέδιο που θα προκαλέσει διχόνοια στην κατασκήνωση του Σπάρτακου. Ο Σπάρτακος και η Φρυγία νιώθουν χαρούμενοι που είναι και πάλι μαζί. Ξαφνικά όμως οι στρατιωτικοί διοικητές του φέρνουν την είδηση ότι ο Κράσσος είναι σε κίνηση με ένα μεγάλο στρατό. Ο Σπάρτακος αποφασίζει να δώσει μάχη, αλλά ορισμένοι πολεμιστές τον εγκαταλείπουν νικημένοι από τη δειλία τους. Η Αίγινα εισχωρεί στις ομάδες των ανθρώπων που πρόδωσαν τον Σπάρτακο με στόχο να τους πείσει να την ακολουθήσουν. Μαζί με πόρνες που σαγηνεύουν τους άνδρες με κρασί και ερωτικούς χορούς οδηγεί τους προδότες σε μια παγίδα και τους παραδίδει στον Κράσσο. Τελικά ο Σπάρτακος και οι σύντροφοι του περιβάλλονται από τους Ρωμαίους μονομάχους. Οι πιστοί φίλοι του Σπάρτακου έχουν ηττηθεί σε μια άνιση μάχη και ο Σπάρτακος παλεύει χωρίς φόβο μέχρι τέλους. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον σταυρώνουν με τις λόγχες τους. Η Φρυγία απελπισμένη ανακτά το σώμα του Σπάρτακου από το πεδίο της μάχης. Είναι απαρηγόρητη και πενθεί για τον αγαπημένο της. Σηκώνοντας τα χέρια της στον ουρανό, η Φρυγία εύχεται η μνήμη του Σπάρτακου να ζήσει για πάντα…

Με πληροφορίες από: bolshoi.ru, britannica.com