Οι Συλφίδες: Η ιστορία του ρομαντικού μπαλέτου σε χορογραφία Michel Fokine και σε μουσική Frédéric Chopin

Το μπαλέτο "Οι Συλφίδες" είναι ένα σύντομο, μη αφηγηματικό μπαλέτο. Είναι ένα μπαλέτο που δημιουργήθηκε την εποχή του ρομαντισμού και γι'αυτό είναι γνωστό ως λευκό μπαλέτο (ballet blanc). Είναι ένα έργο που αποτελεί μια ρομαντική ονειροπόληση και συχνά αναφέρεται ως το πρώτο μπαλέτο που δείχνει απλά τη διάθεση για χορό. 

Το μπαλέτο Les Sylphides δεν έχει καμία πλοκή. Αποτελείται από πολλές μπαλαρίνες ντυμένες στα λευκά ως συλφίδες που χορεύουν στο φως του φεγγαριού με έναν νεαρό άντρα ντυμένο με λευκά ρούχα και μαύρο χιτώνα. 

Η αρχική χορογραφία του μπαλέτου δημιουργήθηκε από τον χορογράφο Μικαϊλ Φοκίν (Michel Fokine), με μουσική του Φρέντερικ Σοπέν (Frédéric Chopin) ενορχηστρωμένη από τον Αλεξάντρ Γκλαζουνόφ (Alexander Glazunov). Ο Glazunov είχε δημιουργήσει ένα μέρος της μουσικής το 1892 ως καθαρά ορχηστρική σουίτα, με τον τίτλο Chopiniana Op.46. Σε αυτή τη μορφή κυκλοφόρησε στο κοινό τον Δεκέμβριο του 1893 από τον Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ (Nikolai Rimsky-Korsakov).

Να σημειωθεί ότι το μπαλέτο "Οι Συλφίδες" του Michel Fokine είναι διαφορετικό έργο από το ρομαντικό μπαλέτο "Η Συλφίδα" του August Bournonville. 

Η ιστορία του μπαλέτου "Οι Συλφίδες"

Ο προσδιορισμός της πρεμιέρας του μπαλέτου "Οι Συλφίδες" αποτέλεσε μια πρόκληση. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι έκανε πρεμιέρα το 1907 στο Θέατρο Mariinsky της Αγίας Πετρούπολης ως "Rêverie Romantique: Ballet sur la musique de Chopin" (Rêverie Romantique: Μπαλέτο με τη μουσική του Chopin). Ωστόσο αυτό αποτέλεσε επίσης τη βάση του μπαλέτου Chopiniana, το οποίο πήρε ακόμα διαφορετικές μορφές, ακόμα και από τον Fokine. Με τον τίτλο "Les Sylphides", όπως το γνωρίζουμε σήμερα, το έργο έκανε πρεμιέρα από τα Ρώσικα Μπαλέτα (Ballets Russes) του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ (Sergei Diaghilev) στις 2 Ιουνίου 1909 στο Théâtre du Châtelet στο Παρίσι. Η πρεμιέρα του Diaghilev είναι η πιο γνωστή με πρωταγωνιστές τους διάσημους χορευτές Tamara Karsavina, Vaslav Nijinsky (ως ποιητή, ονειροπόλο ή νεαρό άντρα), Anna Pavlova και Alexandra Baldina. Η μακριά λευκή tutu φούστα poy αρχικά φόρεσε η Anna Pavlova και στη συνέχεια φόρεσε ολόκληρο το corps de ballet (σώμα του μπαλέτου), σχεδιάστηκε από τον ζωγράφο Λέον Μπακστ (Léon Bakst) και ήταν εμπνευσμένο από μια λιθογραφία της διάσημης μπαλαρίνας Μαρί Ταγκλιονί (Marie Taglioni) ντυμένη ως συλφίδα.

Το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στο Λονδίνο, την πρώτη σεζόν των Ballets Russes του Diaghilev στην Βασιλική Όπερα. Η πρεμιέρα στη Βόρεια Αμερική χρονολογείται στις 14 Ιουνίου 1911 από την παρουσίαση μιας μη εξουσιοδοτημένης έκδοσης στο Winter Garden της Νέας Υόρκης (με την συμμετοχή της μπαλαρίνας Alexandra Baldina μόνο από το καστ του Diaghilev). Η εγκεκριμένη πρεμιέρα έλαβε χώρα στις 20 Ιανουαρίου 1916, από τα Ballets Russes του Diaghilev στο Century Theatre στη Νέα Υόρκη με την μπαλαρίνα Lydia Lopokova. Ο Vaslav Nijinsky χόρεψε αυτό το μπαλέτο με τον συγκεκριμένο θίασο στην Metropolitan Opera στις 14 Απριλίου 1916, σε συνδυασμό με ένα παρόμοιο έργο με μια σουίτα για πιάνο (από τον Robert Schumann), το Papillons επίσης σε χορογραφία από τον Michel Fokine. Ο Fokine παρουσίασε το μπαλέτο και με άλλους θιάσους μπαλέτου και ο ίδιος και η σύζυγός του, η μπαλαρίνα Vera Fokina χόρευαν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους για μερικά χρόνια.

Ιστορικό αναθεωρήσεων του μπαλέτου

Πρωτότυπη παραγωγή

Το μπαλέτο Chopiniana, σκηνοθετημένο από τον Fokine, είχε μια διαφορετική μουσική σύνθεση. Ήταν αρχικά μια συλλογή δραματικών ή χαρακτηριστικών χορευτικών που συνδυάζονταν με τη μουσική του Chopin για πιάνο. Η σουίτα Glazunov στην οποία βασίστηκε αυτή η αρχική έκδοση είχε μόνο τέσσερα κομμάτια του Chopin. Ο Fokine ήθελε να χρησιμοποιήσει ένα βαλς ως προσθήκη στη σουίτα και κατάφερε να κάνει τον Glazunov να το ενορχηστρώσει για να δημιουργήσει το μπαλέτο του, που ονομάστηκε επίσης Chopiniana.

Το ενορχηστρωμένο βαλς θα αποτελούσε την έμπνευση για τον Fokine να ξαναχορογραφήσει το μπαλέτο στην σχεδόν τελική του μορφή, επιλέγοντας διαφορετικά κομμάτια του Chopin για να το πάρει και να τα ενορχηστρώσει ο répétiteur του Mariinsky Theatre, Maurice Keller.

Η παραγωγή του μπαλέτου στη Ρωσία

Όταν το μπαλέτο του Fokine έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι ως μέρος του "Saison Russe" του Diaghilev το 1909, ο Diaghilev ανέθεσε την εκ νέου ενορχήστρωση όλων των χορών, εκτός από τον βαλς του Glazunov, στους Anatoly Lyadov, Sergei Taneyev, Nikolai Tcherepnin και Igor Stravins. Αυτή η έκδοση, με τίτλο Les Sylphides, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Théâtre du Châtelet στις 2 Ιουνίου 1909. 

Η παραγωγή του μπαλέτου στη Νέα Υόρκη

Το New York City Ballet (NYCB) δημιούργησε τη δική του παραγωγή της τυπικής έκδοσης, παραλείποντας το Polonaise in A major (και αφήνοντας το Prelude σε A major στην αρχική του θέση), με τον αρχικό τίτλο, Chopiniana. Η πρεμιέρα της NYCB διοργανώθηκε από την Alexandra Danilova και πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 1972, στο Κρατικό Θέατρο της Νέας Υόρκης στο Lincoln Center. Το πρωτότυπο καστ ήταν οι χορευτές Karin von Aroldingen, Susan Hendl, Kay Mazzo και Peter Martins.

Με πληροφορίες από: en.wikipedia.org