George Balanchine: Ορισμένα από τα σπουδαιότερα έργα του πατέρα του αμερικανικού μπαλέτου

Με αφορμή τη συμπλήρωση 117 ετών από τη γέννηση του George Balanchine (Τζορτζ Μπαλανσίν) στις 22 Ιανουαρίου 1904 κάνουμε μια αναδρομή στα διασημότερα έργα του. Ο George Balanchnine έφυγε από τη ζωή το 1983 και ήταν ένας από τους σπουδαιότερους χορογράφους του 20ου αιώνα. Μάλιστα χαρακτηρίζεται και πατέρας του αμερικανικού μπαλέτου καθώς ίδρυσε το διάσημο New York City Ballet, στο οποίο ήταν και καλλιτεχνικός διευθυντής για πάνω από 35 χρόνια και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του χορού με τα αριστουργηματικά έργα του. 

Ο Balanchine (γνωστός και ως Mr. B στην ιστορία του χορού) ακολούθησε τα πρότυπα της τεχνικής του μπαλέτου του Imperial Ballet School (σημερινής Ακαδημίας Μπαλέτου Vaganova) της Αγίας Πετρούπολης και τα συνδύασε με στοιχεία από άλλες σχολές χορού που έμαθε κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Broadway και στο Χόλιγουντ, δημιουργώντας το δικό του "νεοκλασικό στυλ" χορού. Ήταν ένας σπουδαίος χορογράφος που ξεχώριζε για τη μουσικότητά του: συγχρόνιζε τη μουσική με το χορό και δούλεψε για μεγάλο χρονικό διάστημα με τον διάσημο συνθέτη Igor Stravinsky. 

O George Balanchnine κατά τη διάρκεια της καριέρας του δημιούργησε πάνω από 400 μπαλέτα μεταμορφώνοντας τον αμερικανικό χορό αναπτύσσοντας ένα ξεχωριστό στυλ χορού με βάση την ταχύτητα των κινήσεων. Παρακάτω θα δούμε ορισμένα από τα διασημότερα έργα του.

Apollo

Το μπαλέτο Απόλλων ή Απόλλων μουσηγέτης είναι ένα νεοκλασικό έργο σε δύο μέρη που δημιουργήθηκε μεταξύ 1927 με 1928 από τον διάσημο συνθέτη Ιγκόρ Στραβίνσκι. Χορογραφήθηκε το 1928 από τον 24χρονο τότε Τζορτζ Μπαλανσίν με τον Ιγκόρ Στραβίνσκι να συμβάλει στην δημιουργία του λιμπρέτου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια σχεδιάστηκαν από τον ζωγράφο André Bauchant, ενώ το 1929 νέα κοστούμια για το συγκεκριμένο μπαλέτο σχεδίασε η θρυλική σχεδιάστρια Coco Chanel. Η υπόθεση του μπαλέτου επικεντρώνεται στον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός, της μουσικής και της τέχνης από την ελληνική μυθολογία, ο οποίος συναντά τρεις Μούσες: την Τερψιχόρη, την μούσα του χορού και του τραγουδιού, την Πολύμνια, την μούσα της ιερών ύμνων και της ευγλωττίας και την Καλλιόπη, την μούσα της ποίησης και της ρητορικής.

Serenade

Το μπαλέτο Σερενάτα είναι βασισμένο στη μουσική του 1880, Serenade for Strings (Σερενάτα για έγχορδα σε ντο μείζονα, έργο 48) του Π.Ι. Τσαϊκόφσκι. Ο George Balanchine θέλησε να δώσει κίνηση στην υπέροχη μουσική του Τσαϊκόφσκι και δημιούργησε το μπαλέτο Serenade, το οποίο αποτελεί και το πρώτο μεγάλου μήκους μπαλέτο του σπουδαίου χορογράφου στην Αμερική. Ήταν το έργο που επέλεξε να χορογραφήσει και να διδάξει στους πρώτους χορευτές της νεοσυσταθείσας τότε Σχολής του Αμερικανικού Μπαλέτου το 1934, λίγο μετά την μετάβαση του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επίσημη πρεμιέρα του μπαλέτου πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου 1935 με το Αμερικανικό Μπαλέτο στο Adelphi Theatre της Νέας Υόρκης. Η Σερενάτα με πολλούς τρόπους συνδέεται με την ιστορία του Balanchine. Στο ταξίδι του εκμεταλλεύτηκε νέες ευκαιρίες και με αποφασιστικότητα και όραμα έφερε το μπαλέτο στην Αμερική. Είναι επίσης ένα παράθυρό στην ψυχή του συνθέτη όπου μοιράζεται τα βαθύτερα συναισθήματά του.

Symphony in C

Το μπαλέτο Symphony in C, με αρχικό τίτλο "Le Palais de Cristal", είναι ένα μπαλέτο σε χορογραφία George Balanchine και σε μουσική Georges Bizet. Το μπαλέτο δημιουργήθηκε αρχικά για το Μπαλέτο της Όπερας του Παρισιού και έκανε πρεμιέρα στις 28 Ιουλίου 1947 στο Théâtre National de l'Opéra στο Παρίσι. Ο Georges Bizet συνέθεσε το έργο Symphony in C όταν ήταν 17 ετών και η παρτιτούρα βρέθηκε το 1933. Ο Igor Stravinsky ενημέρωσε τότε τον George Balanchine για αυτή την σημαντική ανακάλυψη και ο Balanchine ως προσκεκλημένος καλλιτέχνης στην Όπερα του Παρισιού δημιούργησε το μπαλέτο "Le Palais de Cristal" με τη μουσική του Georges Bizet αποτίοντας φόρο τιμής στον Léo Staats, έναν Γάλλο χορογράφο που θαύμαζε. Σύμφωνα με το NYCB, ο Balanchine δημιούργησε το μπαλέτο μέσα σε δύο εβδομάδες. Την επόμενη χρονιά, επανέλαβε το μπαλέτο για το Ballet Society, με τον τίτλο Symphony in C και αυτή η έκδοση παρουσιάστηκε στο πρώτο πρόγραμμα του New York City Ballet. Στην αρχική παραγωγή που παρουσιάστηκε στην Όπερα του Παρισιού, κάθε κίνηση αναφέρεται σε έναν πολύτιμο λίθο, συμπεριλαμβανομένων των Ρουμπίνια, Μαύρα Διαμάντια, Σμαράγδια και Μαργαριτάρια, με τους χορευτές να φορούν κόκκινα, μαύρα, πράσινα και λευκά κοστούμια, σχεδιασμένα από τη ζωγράφο Leonor Fini. Ο Balanchine χρησιμοποίησε αργότερα αυτή την ιδέα ξανά στο μπαλέτο Jewels .

A Midsummer Night's Dream

Το έργο A Midsummer Night's Dream (Όνειρο Θερινής Νυκτός) είναι ένα μπαλέτο δύο πράξεων βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Η διασημότερη παραγωγή είναι σε χορογραφία George Balanchine (Τζορτζ Μπαλανσίν) και σε μουσική Felix Mendelssohn (Φέλιξ Μέντελσον). Εκτός από τη μουσική που γράφτηκε για το έργο, ο Balanchine ενσωμάτωσε στο μπαλέτο και άλλα έργα του Mendelssohn συμπεριλαμβανομένων των: Overtures to Athalie, Son and Stranger, The Fair Melusine, Symphony No. 9 for Strings and The First Walpurgis Night. Παρουσιάστηκε σε πρεμιέρα από το New York City Ballet στις 17 Ιανουαρίου 1962. Να σημειωθεί ότι με το συγκεκριμένο μπαλέτο ξεκίνησε η πρώτη σεζόν του New York City Ballet στο Κρατικό Θέατρο της Νέας Υόρκης (σημερινό David H. Koch Theater) τον Απρίλιο του 1964. 

Jewels

Το διάσημο μπαλέτο "Κοσμήματα" είναι ένα έργο τριών πράξεων που δημιούργησε ο κορυφαίος χορογράφος Τζορτζ Μπαλανσίν για το Μπαλέτο της Νέας Υόρκης (New York City Ballet). Παρουσιάστηκε σε πρεμιέρα στις 13 Απριλίου 1967 στο Κρατικό Θέατρο της Νέας Υόρκης με σκηνικά σχεδιασμένα από τον Peter Harvey και φωτισμούς από τον Ronald Bates. Τα Κοσμήματα έχουν χαρακτηριστεί ως το πρώτο αφηρημένο μπαλέτο πλήρους μήκους (δηλαδή ένα έργο που δεν έχει υπόθεση και εστιάζει μόνο από χορογραφίες). Αποτελείται από τρία αποσπάσματα που παραπέμπουν σε τρεις πολύτιμους λίθους, τα Σμαράγδια, τα Ρουμπίνια και τα Διαμάντια. Τα τρία αυτά αποσπάσματα μπορούν να θεωρηθούν και ως τρία ξεχωριστά μπαλέτα, από τα οποία τα καθένα συνδέεται, σε ότι αφορά τα κοστούμια και τα σκηνικά, με τον κάθε ένα από τους τρεις πολύτιμους λίθους. Κάθε τμήμα του μπαλέτου Jewels έχει μουσική διαφορετικού συνθέτη. Πιο συγκεκριμένα, τα Διαμάντια έχουν μουσική του Pyotr Ilyich Tchaikovsky, τα Ρουμπίνια έχουν μουσική του Igor Stravinsky ενώ τα Σμαράγδια έχουν μουσική του Gabriel Fauré. 

The Nutcracker

Η παραγωγή του Balanchnine του διάσημου μπαλέτου "Ο Καρυοθραύστης" του Π.Ι. Τσαϊκόφσκι έγινε η πιο διάσημη παραγωγή του συγκεκριμένου έργου που παρουσιάζεται στις ΗΠΑ. Η παράσταση με πρωταγωνιστή τον θρύλο του χορού Mikhail Baryshnikov είναι η πιο διάσημη τηλεοπτική εκδοχή του μπαλέτου, αν και προηγήθηκε η παρουσίαση της στη σκηνή. Η υπόθεση του έργου βασίζεται στο έργο του Αλέξανδρου Δουμά με βάση το παραμύθι του Ε. Τ. Α. Χόφμαν "Ο Καρυοθραύστης και ο Βασιλιάς Ποντικός". Ο Καρυοθραύστης του Balanchine παρουσιάστηκε σε πρεμιέρα στις 2 Φεβρουαρίου 1954 στο City Center της Νέας Υόρκης.

Agon

Το Agon είναι ένα νεοκλασικό μπαλέτο 22 λεπτών για δώδεκα χορευτές με μουσική του Igor Stravinsky που χορογραφήθηκε από τον George Balanchine. Ο Στραβίνσκι ξεκίνησε τη σύνθεση τον Δεκέμβριο του 1953 αλλά σταμάτησε τον επόμενο χρόνο. Συνέχισε να εργάζεται το 1956 και ολοκληρώθηκε το έργο στις 27 Απριλίου 1957. Η μουσική παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 17 Ιουνίου 1957, στο Λος Άντζελες ενώ η πρώτη σκηνική παράσταση έλαβε χώρα από το New York City Ballet την 1η Δεκεμβρίου 1957, στο City Center of Music and Drama στη Νέα Υόρκη. Το μπαλέτο δεν έχει υπόθεση, αλλά αποτελείται από μια σειρά χορευτικών κινήσεων. Ορισμένες από τις κινήσεις βασίζονται σε γαλλικούς αυλικούς χορούς του 17ου αιώνα. Το μπαλέτο Agon pαρουσιάστηκε ως μέρος του εορτασμού της εκατονταετηρίδας του Στραβίνσκι το 1982 στο City Ballet. Ο τίτλος του μπαλέτου προέρχεται από την ελληνική λέξη "Αγών" που σημαίνει αγώνας, μάχη, διαγωνισμός. 

Theme and Variations

Το Theme and Variations είναι ένα μπαλέτο που χορογραφήθηκε από τον George Balanchine με μουσική του έργου Orchestraal Suite No. 3 του Tchaikovsky. Το μπαλέτο δημιουργήθηκε για το Ballet Theatre (σημερινό American Ballet Theatre) και έκανε πρεμιέρα στις 26 Νοεμβρίου 1947, στο City Center 55 Street Theater, με πρωταγωνιστές τους χορευτές Alicia Alonso και Igor Youskevitch. Το 1970, ο Balanchine ενσωμάτωσε τη χορογραφία του Theme and Variations στο έργο Suite Νο. 3 (γνωστό σήμερα ως Tschaikovsky Suite No. 3), που παρουσίασε το New York City Ballet. Το μπαλέτο δεν έχει πλοκή, είναι αφηρημένο. Όπως το Ballet Imperial (γνωστό σήμερα ως Tschaikovsky Piano Concerto No. 2), ο Balanchine δημιούργησε το Theme and Variations ως φόρο τιμής στο αυτοκρατορικό ρωσικό στυλ μπαλέτου και σημείωσε ότι με το μπαλέτο είχε σκοπό «να αναβιώσει εκείνη τη σπουδαία περίοδο στον κλασικό χορό όταν το ρωσικό μπαλέτο άκμασε με τη βοήθεια της μουσικής του Τσαϊκόφσκι". Θεωρείται φόρος τιμής του Balanchine στο Αυτοκρατορικό Ρωσικό Θέατρο και στο μπαλέτο Η Ωραία Κοιμωμένη.

Allegro Brillante

Το Allegro Brillante είναι ένα μπαλέτο του George Balanchine βασισμένο στο Κοντσέρτο για πιάνο Νο. 3 του Τσαϊκόφσκι. Η πρεμιέρα του μπαλέτου από το New York City Ballet πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου 1956 στο New York City Center. Το μπαλέτο δημιουργήθηκε για τους χορευτές Maria Tallchief και Nicholas Magallanes. Από τότε έχει παρουσιαστεί από άλλους θιάσους χορού όπως το Pacific Northwest Ballet, το Miami City Ballet, το American Ballet Theatre και το Paris Opera Ballet. Η Tallchief χαρακτήρισε το μπαλέτο ως «ένα εκτεταμένο ρωσικό ρομαντισμό» και ο Balanchine είπε ότι «περιέχει όλα όσα ξέρω για το κλασικό μπαλέτο σε 13 λεπτά».

Με πληροφορίες από: wikipedia.org