Maurice Béjart: Τα αριστουργηματικά έργα και ο καθοριστικός ρόλος του στην εξέλιξη του σύγχρονου χορού

Δεκαπέντε χρόνια συμπληρώθηκαν στις 22 Νοεμβρίου 2022 από την ημέρα που ο σπουδαίος Γάλλος χορογράφος, Μορίς Μπεζάρ έφυγε από τη ζωή. Ο Μωρίς Μπεζάρ θεωρείται ένας από τους ιδρυτές του σύγχρονου χορού. Μέσα από τα αριστουργηματικά του έργα έδωσε νέα πνοή στην μορφή του χορού ενώ για 20 χρόνια διηύθυνε το διάσημο θίασο χορού "Μπαλέτα Μπεζάρ της Λωζάνης" (Béjart Ballet Lausanne), τον οποίο είχε ιδρύσει το 1987.

Ο Μωρίς Μπεζάρ λάτρευε την Ελλάδα και είχε συνεργαστεί με τους δύο κορυφαίους Έλληνες δημιουργούς, Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι. Είχε παρουσιάσει πολλές φορές το μπαλέτο του στην Επίδαυρο, στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής.

Ο σπουδαίος Γάλλος χορογράφος γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1927 και πατέρας του ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος Γκαστόν Μπεργκέρ. Παρακολουθώντας ένα ρεσιτάλ του χορευτή Σερζ Λιφάρ, ο Μωρίς Μπεζάρ επηρεάστηκε τόσο πολύ ώστε αποφάσισε να αφιερώσει τον χρόνο του αποκλειστικά στον χορό. Κατά την περίοδο που βρισκόταν στη Μασσαλία σπούδασε υπό την Ματίλντ Ξεσίνσκα.

Το 1945 γράφτηκε στην ομάδα μπαλέτου της Όπερας της Μασσαλίας και από το 1946 σπούδασε υπό την Μαντάμ Ρουσάν Σαρκισιάν, τον Λίο Στάατς, την Μαντάμ Λιούμποβα Γεγκόροβα και την Όλγκα Πριομπραζένσκα στο Παρίσι. Το 1948 συνεργάστηκε επίσης με τους Ζανίν Σαρά, Υβέτ Σωβιρέ και κατόπιν με τον Ρολάντ Πετί, καθώς και με τη Βέρα Βόλκοβα στο Λονδίνο.

Το 1954 ίδρυσε την σχολή Ballet de l'Étoile και το 1960 την Ballet du XXe Siècle (Μπαλέτο του 20ου αιώνα) στις Βρυξέλλες. Το 1987 μετεγκαταστήθηκε στη Λωζάνη, όπου και ίδρυσε τη σχολή χορού Béjart Ballet Lausanne, μια από τις διασημότερες και πλέον επιτυχημένες σχολές χορού παγκοσμίως.

Το 1973, μαζί με το Ballet du XXe siecle, έκανε την πρεμιέρα της παράστασης με την ονομασία Golestan, η οποία βασίζονταν στην Ιρανική παραδοσιακή μουσική, και ακολούθησαν και άλλες παρόμοιες παραστάσεις βασισμένες στην ίδια θεματολογία. Κατά τη διάρκεια των παραστάσεων αυτών ο Μπεζάρ γνώρισε την πρώην Αυτοκράτειρα του Ιράν με την οποία και διατήρησε ισχυρούς δεσμούς.

Το έργο πολλές φορές έγινε αντικείμενο σχολιασμού λόγω του τολμηρού περιεχομένου του. Ανάμεσα στα διάσημα έργα του, είναι και μια διασκευασμένη εκδοχή του Καρυοθραύστη, την οποία παρήγαγε το 2000. H παραγωγή αυτή του Καρυοθραύστη βασιζόταν στην προσωπική του ζωή και περιείχε έντονο ερωτικό περιεχόμενο. 

Ένα από τα αριστουργηματικά έργα του Μπεζάρ ήταν η χορογραφία του για το "Boléro" του Γάλλου συνθέτη Maurice Ravel (Μωρίς Ραβέλ). Στους New York Times, η Jennifer Dunning περιέγραψε το "Bolero" του Μπεζάρ ως «πιθανότατα την πιο γνωστή και πιο δημοφιλή χορογραφία του». Το Μπολερό δημιουργήθηκε το 1960 για τη μπαλαρίνα Duška Sifnios (Ντουσάνκα Σίφνιος). Η χορογραφία περιλαμβάνει μια χορεύτρια σε ένα τραπέζι, που περιβάλλεται από καθισμένους άντρες, οι οποίοι συμμετέχουν αργά στο χορό, καταλήγοντας σε έναν συγχρονισμό των χορευτών πάνω από το τραπέζι. Μεταξύ των χορευτών, οι οποίοι διακρίθηκαν για την ερμηνεία τους στο Bolero του Béjart, είναι η Sylvie Guillem, η Grazia Galante, η Maya Plisetskaya, ο Roberto Bolle. Ο πρώτος άνδρας χορευτής που χόρεψε τον κεντρικό ρόλο στο Μπολερό ήταν ο Jorge Donn.

Ένα ακόμη από τα κορυφαία έργα του Μπεζάρ ήταν και η χορογραφία του για τον "Μαγικό Αυλό" του Μότσαρτ. Ο Μαγικός Αυλός σε χορογραφία του Μωρίς Μπεζάρ, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 10 Μαρτίου 1981 στο Cirque Royal στις Βρυξέλλες και αναβίωσε στο Beaulieu Theatre της Λωζάνης στις 14 Ιουνίου 2017. «Όταν χορογράφησα τον Μαγικό Αυλό δεν είχα πρόθεση να τραβήξω την παραμικρή προσοχή ή να προσθέσω κάποιο νόημα σε ένα ήδη τέλειο έργο. Ήθελα μόνο να αναζητήσω την μουσική και με αγάπη και διαβάσω και να μεταφράσω το λιμπρέτο» είχε δηλώσει ο Μωρίς Μπεζάρ.

Ανάμεσα στα βραβεία που είχε λάβει ο Μωρίς Μπεζάρ ήταν το Βραβείο Εράσμους το 1974, το διάσημο βραβείο καλλιτεχνικού χορού στην Γερμανία, Deutscher Tanzpreis το 1994, το Prix Benois de la Danse για το συνολικό του έργο το 2003. 

Κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας ίδρυσε τις σχολές χορού Mudra στις Βρυξέλλες (1970–1988), Mudra Afrique στο Ντακάρ (1977–1985), Rudra στην Λωζάνη (1992–). Του απονεμήθηκε η Ελβετική υπηκοότητα μεταθανάτια.