Απόλλων: Η ιστορία του νεοκλασικού μπαλέτου εμπνευσμένου από την ελληνική μυθολογία

16 Δεκ 2019
Κατηγορία Παραστάσεις

Το μπαλέτο Απόλλων (Apollo) ή Απόλλων μουσηγέτης είναι ένα νεοκλασικό έργο σε δύο μέρη που δημιουργήθηκε μεταξύ 1927 με 1928 από τον διάσημο συνθέτη Ιγκόρ Στραβίνσκι. Ήταν χορογραφημένο από το 1928 από τον 24χρονο τότε γνωστό χορογράφο Τζορτζ Μπαλανσίν με το συνθέτη να συμβάλει στην δημιουργία του λιμπρέτου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια σχεδιάστηκαν από τον ζωγράφο André Bauchant, ενώ το 1929 νέα κοστούμια για το συγκεκριμένο μπαλέτο σχεδίασε η θρυλική σχεδιάστρια Coco Chanel. Το σκηνικό κατασκευάστηκε από τον Alexander Shervashidze, με κοστούμια υπό την καθοδήγηση της A. Youkine. Η Αμερικανίδα Ελίζαμπεθ Σπραγκ Κούλιτζ είχε αναθέσει το μπαλέτο το 1927 για ένα φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής που θα διεξαγόταν το επόμενο έτος στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον.

Η υπόθεση του μπαλέτου επικεντρώνεται στον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός, της μουσικής και της τέχνης από την ελληνική μυθολογία, ο οποίος συναντά τρεις Μούσες: την Τερψιχόρη, μούσα του χορού και του τραγουδιού, την Πολύμνια, τη μούσα της ιερών ύμνων και της ευγλωττίας και την Καλλιόπη, μούσα της ποίησης και της ρητορικής.

Μουσική

Ο Στραβίνσκι άρχισε να συνθέτει τον Απόλλωνα στις 16 Ιουλίου 1927 και ολοκλήρωσε το έργο στις 9 Ιανουαρίου 1928.

Η επιτροπή της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου με τη συνδρομή της Ελίζαμπεθ Σπραγκ Κούλιτζ έδωσε στον Στραβίνσκι 1000 δολάρια για τη δημιουργία ενός έργου με έξι χορευτές και μικρή ορχήστρα και ελευθερία στην επιλογή θέματος. Ο Στραβίνσκι είχε σκεφτεί να γράψει ένα μπαλέτο εμπνευσμένο από την ελληνική μυθολογία και έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει τον Απόλλωνα, τον ηγέτη των μουσών ως κεντρική φιγούρα του έργου μειώνοντας τον αριθμό των μουσών από εννέα σε τρεις. Ο Στραβίνσκι έδωσε στο μπαλέτο τον τίτλο “Απόλλων Μουσηγέτης” που σημαίνει “Απόλλων, ηγέτης τον Μουσών”.

Σε ότι αφορά τη μουσική, το μπαλέτο Απόλλων είναι εμπνευσμένο από την μεγάλη παράδοση της γαλλικής μουσικής του 17ου και 18ου αιώνα. Ο Στραβίνσκι αναθεώρησε ελαφρώς τη σύνθεση το 1947. Το 1963 ανέφερε ότι σκόπευε να πραγματοποιήσει περαιτέρω αλλαγές, ιδίως όσον αφορά το ρυθμό σε στυλ μπαρόκ.

Μπαλέτο

Η πρώτη παραγωγή του μπαλέτου “Απόλλων Μουσηγέτης” του Στραβίνσκι έλαβε χώρα στις 27 Απριλίου 1928 με χορογραφία του Αμερικανού χορευτή και χορογράφου Adolph Bolm, ο οποίος επίσης χόρεψε και τον ρόλο του Απόλλωνα. Ο Adolph Bolm δημιούργησε μια ομάδα χορευτών για την πρεμιέρα του μπαλέτου σε μια χώρα που εκείνη τη στιγμή δεν διέθετε καλά εκπαιδευμένους χορευτές στο κλασικό μπαλέτο. Η Ruth Page, η Berenice Holmes (δασκάλα μπαλέτου του Gene Kelly) και η Elise Reiman ήταν οι τρεις μούσες και ο Χάντ Κέτλερ, μαέστρος. Ο Στραβίνσκι δεν έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παράσταση και η χορογραφία του Bolm είναι τώρα σχεδόν ξεχασμένη.

Η παραγωγή για τα Ρώσικα Μπαλέτα του Σεργκέι Ντιάγκιλεφ χορογραφημένη από τον 24χρονο τότε George Balanchine παρουσιάστηκε στις 12 Ιουνίου 1928 στο Παρίσι. Ο Στραβίνσκι διηύθυνε την παράσταση ενώ μαέστρος ήταν ο Marcel Darrieux. Τα σκηνικά και τα κοστούμια στην παραγωγή του Balanchine ήταν σχεδιασμένα από τον Γάλλο καλλιτέχνη André Bauchant. Η Coco Chanel σχεδίασε νέα κοστούμια για το μπαλέτο το 1929.

Η υπόθεση του μπαλέτου περιελάμβανε τη γέννηση του Απόλλωνα και τη συνάντησή του με τις τρεις Μούσες, την Καλλιόπη, την Πολύμνια και την Τερψιχόρη, αλλά και την ανάβαση του θεού της μουσικής στον Παρνασσό. Το αρχικό cast περιελάμβανε τον Serge Lifar ως Απόλλωνα, την Alice Nikitina ως Τερψιχόρη (σε εναλλαγή με την Αλεξάνδρα Ντανίλοβα), την Lubov Tchernicheva ως Καλλιόπη, την Felia Doubrovska ως Πολύμνια και την Sophie Orlova ως Λητώ, τη μητέρα του Απόλλωνα.

Για μια αναβίωση του μπαλέτου με τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ ως Απόλλωνα το 1979, παραλήφθηκε η πρώτη variation του Απόλλωνα και έγινε νέα χορογραφία στο τέλος του μπαλέτου. Η αναθεωρημένη αυτή εκδοχή του μπαλέτου δεν τελείωνε με την άνοδο του Απόλλωνα στον Παρνασσό. Σε παραγωγή του έργου το 1980 για το Μπαλέτο της Νέας Υόρκης, η πρώτη variation του Απόλλωνα προστέθηκε ξανά στη χορογραφία. Η Suzanne Farrell επανέφερε τη σκηνή της γέννησης του Απόλλωνα για την ομάδα χορού της το 2001, όπως έγινε και σε άλλες παραγωγές του μπαλέτου για άλλες ομάδες χορού τα επόμενα χρόνια.

Μορφή του μπαλέτου

Οι χαρακτήρες στο μπαλέτο είναι ο Απόλλωνας και οι τρεις μούσες: η Καλλιόπη, η Πολύμνια και η Τερψιχόρη

Σε ότι αφορά την υπόθεση του μπαλέτου, ο Απόλλωνας συναντά τις τρεις μούσες και ανεβαίνουν μαζί στον Παρνασσό. Το μπαλέτο εξελίσσεται σε δύο πράξεις:

Πρώτη πράξη

Πρόλογος: Η γέννηση του Απόλλωνα

Δεύτερη πράξη

Variation of Apollo

Pas d'action (Apollo and the Three Muses)

Variation of Calliope (the Alexandrine)

Variation of Polyhymnia

Variation of Terpsichore

Second Variation of Apollo