Η Ωραία Κοιμωμένη: Η ιστορία και η υπόθεση του διάσημου μπαλέτου του κλασικού ρεπερτορίου

Σαν σήμερα, στις 15 Ιανουαρίου 1890 έκανε πρεμιέρα στο Θέατρο Mariinsky της Αγίας Πετρούπολης ένα από τα διασημότερα μπαλέτα του κλασικού ρεπερτορίου, Η Ωραία Κοιμωμένη. Το αριστουργηματικό μπαλέτο με τηn υπέροχη μουσική του Tchaikovsky αποτελείται από έναν πρόλογο και τρεις πράξεις. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1889 και είναι το δεύτερο από τα τρία μπαλέτα του Tchaikovsky. Το αρχικό σενάριο επινοήθηκε από τον Ivan Vsevolozhsky και βασίζεται στο έργο La Belle au bois dormant του Charles Perrault. Χορογράφος της πρώτης παραγωγής ήταν ο Marius Petipa.

Ιστορία του μπαλέτου

Ο Διευθυντής των Imperial Theatres της Αγίας Πετρούπολης, ο Ivan Vsevolozhsky,  κάλεσε τον Tchaikovsky στις 25 Μαΐου 1888, προκειμένου να συζητήσουν για τη δημιουργία ενός μπαλέτου με θέμα την ιστορία μιας Νεράιδας. Αργότερα αποφάσισε ότι η υπόθεση του έργου "La Belle au bois dormant" του Charles Perrault  θα αποτελούσε την ιστορία για την οποία ο Tchaikovsky θα συνέθετε τη μουσική για να προκύψει το μπαλέτο. Ο Tchaikovsky δέχθηκε να συνθέσει τη μουσική, παρόλο που γνώριζε ότι η προηγούμενη δουλεία του, το μπαλέτο "Η Λίμνη των Κύκνων" δεν αντιμετωπίστηκε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό από το κοινό. Το σενάριο του μπαλέτου για το οποίο εργάστηκε ο Tchaikovsky, βασίστηκε στην εκδοχή των Αδελφών Grimm για το έργο "Dornröschen" του Perrault. Σε αυτή την εκδοχή, οι γονείς της Πριγκίπισσας (ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα) κοιμούνται για 100 χρόνια και ξυπνούν για να πραγματοποιηθεί ο γάμος της Πριγκίπισσας με τον Πρίγκιπα. Ωστόσο, ο Vsevolozhsky ενσωμάτωσε στους ήδη υπάρχοντες χαρακτήρες του Perrault και κάποιους άλλους εμπνευσμένους από άλλες ιστορίες, όπως ο Παπουτσωμένος Γάτος και η Κοκκινοσκουφίτσα. Από την άλλη πλευρά, ο Tchaikovsky ήταν στην ευχάριστη θέση να ενημερώσει το Διευθυντή του Imperial Theatre ότι είχε μελετήσει το έργο και είχε την κατάλληλη έμπνευση για να προχωρήσει στη σύνθεση.

Χορογράφος του μπαλέτου ήταν ο Marius Petipa, ο ballet master του Imperial Ballet, ο οποίος έγραψε ένα λεπτομερή κατάλογο των οδηγιών σχετικά με τις μουσικές απαιτήσεις. Ο Tchaikovsky εργάστηκε με γρήγορους ρυθμούς για να ολοκληρώσει το νέο έργο. Ξεκίνησε τα πρωταρχικά σκίτσα το χειμώνα του 1888 και την ενορχήστρωση του έργου στις 30 Μαΐου 1889.

Το μπαλέτο Η Ωραία Κοιμωμένη έκανε πρεμιέρα στις 15 Ιανουαρίου 1890 στο Αυτοκρατορικό Θέατρο Mariinsky της Αγίας Πετρούπολης με ballet master τον Marius Petipa και μαέστρο τον Riccardo Drigo, με σκηνικά των Henrich Levogt (Πρόλογος), Ivan Andreyev (1η Πράξη), Mikhail Bocharov (1η και 2η Πράξη), Matvey Shishkov (3η Πράξη) και κοστούμια του Ivan Vsevolozhsky. 

Στις 17 Ιανουαρίου 1899 το μπαλέτο έκανε πρεμιέρα στη Μόσχα στο Αυτοκρατορικό Θέατρο Μπολσόι της Μόσχας με ballet master τον Aleksandr Gorsky και μαέστρο τον Andrey Arends με σκηνικά των Anatoliy Geltser και Karl Valts (Waltz).

Στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου το μπαλέτο παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 1946 με το Royal Ballet.

Σύνοψη του μπαλέτου

Πρόλογος

Ο βασιλιάς Florestan XIV διοργανώνει μια λαμπρή τελετή βάπτισης προς τιμήν της γέννησης της κόρης του, η οποία θα ονομαζόταν Πριγκίπισσα Aurora (Πριγκίπισσα Αυγή). Μια συνοδεία από έξι νεράιδες καλούνται να βαπτίσουν την Πριγκίπισσα και να γίνουν οι νονές του παιδιού. Είναι η νεράιδα Candide, η νεράιδα Coulante, η νεράιδα Miettes, η νεράιδα Canari, η νεράιδα Violente και - η σημαντικότερη- η νεράιδα Lilac, η οποία καταφτάνει τελευταία (τα ονόματα των νεραϊδών και τα δώρα τους ποικίλλουν ανάλογα με την παραγωγή). Οι νεράιδες χαρίζουν στην Πριγκίπισσα την εντιμότητα, τη χάρη, την ευημερία, το τραγούδι και τη γενναιοδωρία. Ο εορτασμός διακόπτεται από την άφιξη της κακοπροαίρετης νεράιδας Carabosse, η οποία είναι έξαλλη που ο βασιλιάς δεν την κάλεσε στην τελετή. Ο βασιλιάς και η βασίλισσα αρχίζουν να ανησυχούν και ο υπεύθυνος της τελετής, ο Catallabutte, παρεμβαίνει και προσπαθεί να απομακρύνει την Carabosse. Τότε εκείνη σχίζει την μακριά περούκα του γελώντας. Με φθόνο και οργή, η Carabosse ανακοινώνει την κατάρα της για την Πριγκίπισσα Aurora: στα δέκατα έκτα γενέθλιά της θα τρυπήσει το δάχτυλο της και θα πεθάνει.  Ευτυχώς όμως η νεράιδα Lilac δεν έχει δώσει ακόμα το δώρο της στην Πριγκίπισσα. Παραδέχεται πως η δύναμη της Carabosse είναι τεράστια και δεν μπορεί να αναστρέψει πλήρως την κατάρα. Ωστόσο, δηλώνει, πως μολονότι η Πριγκίπισσα πράγματι θα τρυπήσει το δάχτυλό της, δεν θα πεθάνει, αλλά θα κοιμηθεί για 100 χρόνια μέχρι να ξυπνήσει από το φιλί ενός πρίγκιπα. Η Carabosse αναχωρεί, η αυλαία πέφτει και οι καλές νεράιδες περιβάλλουν την κούνια του παιδιού.

1η Πράξη

Είναι τα 16α γενέθλια της Πριγκίπισσας Aurora. Οι εορτασμοί είναι ήδη σε εξέλιξη: η ατμόσφαιρα είναι γιορτινή, οι χωρικοί χορεύουν βαλς κρατώντας γιρλάντες. Υπάρχουν γυναίκες που πλέκουν κοντά: Ο Catallabutte δίνει την εντολή να οδηγηθούν στη φυλακή μήπως οι βελόνες τους προκαλέσουν κακό, ακολουθώντας τις διαταγές του βασιλιά. Ο βασιλιάς θυμωμένος συμφωνεί. Στη συνέχεια καταφτάνουν οι 4 πρίγκιπες και οι γυναίκες χάνονται μέσα στους πανηγυρισμούς. Η Πριγκίπισσα Aurora υποδέχεται τους τέσσερις μνηστήρες προσφέροντας τους εκλεκτά τριαντάφυλλα. Μετά από λίγο, στην Aurora παρουσιάζεται με ένα κοντάρι ένα αντικείμενο ως δώρο που δεν έχει ξαναδεί από την μεταμφιεσμένη Carabosse. Παρά τις προειδοποιήσεις της μητέρας και του πατέρα της, χορεύει μ’ αυτό χωρίς να προσέχει, κατά λάθος τρυπιέται και λιποθυμά. Αμέσως θριαμβευτικά η Carabosse αποκαλύπτει το αληθινό της πρόσωπο και εξαφανίζεται πριν οι πρίγκιπες προλάβουν να την συντρίψουν. Οι πρίγκιπες και οι συνοδοί τους αναχωρούν για τις πατρίδες τους φοβισμένοι. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή εμφανίζεται η Νεράιδα Lilac, όπως είχε υποσχεθεί.  Υπενθυμίζει στο Βασιλιά, τη Βασίλισσα και τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους το δώρο της- η Aurora δεν θα πεθάνει, αλλά απλά κοιμάται. Έπειτα κάνει μάγια και ολόκληρο το βασίλειο πέφτει σε λήθαργο ώστε να ξυπνήσει μόνο όταν ξυπνήσει και η Aurora.

2η Πράξη

Εκατό χρόνια αργότερα, ο Πρίγκιπας Florimund (στην αρχική παραγωγή λεγόταν Désiré) βρίσκεται σε μια γιορτή κυνηγιού με τους συντρόφους του. Δεν είναι ευχαριστημένος και ζητά να μείνει μόνος του. Έτσι οι σύντροφοι του αποχωρούν και το κυνήγι σταματά. Ξαφνικά, ο  Florimund βλέπει την Νεράιδα Lilac, η οποία του παρουσιάζει μέσα σ’ ένα όραμα την Πριγκίπισσα Aurora και εκείνος μαγεύεται από την ομορφιά της. Ο Πρίγκιπας παρακαλεί την Νεράιδα Lilac να τον οδηγήσει για να δει την Aurora. Έτσι ο Πρίγκιπας ανακαλύπτει το κάστρο, το οποίο πλέον έχει καλυφθεί από μεγάλου πάχους αμπέλια. Εκεί πρέπει πρώτα να νικήσει την Carabosse. Έπειτα ο Πρίγκιπας μπαίνει μέσα στο κάστρο, βρίσκει την Aurora και την ξυπνά με ένα φιλί. Μαζί της ξυπνάει ολόκληρο το βασίλειο. Ο Πρίγκιπας δηλώνει πως είναι ερωτευμένος με την Aurora και της προτείνει να παντρευτούν. Ο Βασιλιάς και η Βασίλισσα χαρούμενοι δίνουν τις ευλογίες τους στο ζευγάρι.

3η Πράξη

Γίνονται οι προετοιμασίες για τον γάμο. Την ημέρα των εκδηλώσεων είναι καλεσμένες διάφορες νεράιδες. Αυτές είναι οι νεράιδες που θα ευλογήσουν το γάμο - η Χρυσή Νεράιδα, η Ασημένια Νεράιδα, η Ζαφειρένια Νεράιδα και η Διαμαντένια Νεράιδα. Καταφτάνει και η Νεράιδα Lilac. Επίσης καλεσμένοι είναι και πολλοί χαρακτήρες από παραμύθια. Οι τέσσερις νεράιδες των μετάλλων και πολύτιμων λίθων χορεύουν ένα Pas de Quatre. Μετά χορεύει ο Παπουτσωμένος Γάτος με την Άσπρη Γάτα. Ακολουθεί ένα pas de deux του Bluebird με την Πριγκίπισσα Florine και ένας χορός της Κοκκινοσκουφίτσας με τον κακό Λύκο. Έπεται μια Sarabande (που συνήθως παραλείπεται), ένα pas de deux της Aurora με τον Florimund και τέλος μια μαζούρκα. Ο Πρίγκιπας και η Πριγκίπισσα είναι παντρεμένοι και η Νεράιδα Lilac ευλογεί το γάμο τους. Το μπαλέτο τελειώνει με όλους τους χαρακτήρες να σχηματίζουν ένα τόξο γύρω από το ζευγάρι.

Πηγή: wikipedia.org