8 γυναίκες χορογράφοι που έφεραν την αλλαγή στον κόσμο του χορού

Στην ιστορία του χορού οι γυναίκες έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο ως χορεύτριες, καθηγήτριες και χορογράφοι. Μάλιστα από τα τέλη του 19ου αιώνα πολλές διάσημες σχολές χορού και μεγάλοι θίασοι μπαλέτου ιδρύθηκαν από γυναίκες συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό στην εξέλιξη της τέχνης του χορού. Ας δούμε λοιπόν παρακάτω οκτώ από τις διασημότερες γυναίκες χορογράφους που άλλαξαν με το έργο τους την μορφή του χορού.

Isadora Duncan

Η Ισιδώρα Ντάνκαν (1877-1927) ήταν μια κορυφαία χορεύτρια που από πολλούς χαρακτηρίζεται και ως μητέρα του σύγχρονου χορού. Οι χορογραφίες της ήταν εμπνευσμένες από την αρχαία Ελλάδα. Αψηφώντας τους κανόνες του κλασικού μπαλέτου, η Ντάνκαν ξεχώρησε στον σύγχρονο χορό. Έτσι στα τέλη του 19ου αιώνα, η νεαρή τότε Αμερικανίδα χορεύτρια συνδύασε την κίνηση με τον αυθορμητισμό. Μετά τα 22 της χρόνια έμεινε στην Ευρώπη παρουσιάζοντας το δικό της στυλ χορού. Ήρθε και στην Ελλάδα όπου το 1903 έχτισε μια κατοικία στο Βύρωνα, όπου έχει μετατραπεί σε σχολή χορού με το όνομά της.

Εμπνευσμένη από την αρχαία Ελλάδα, η Ντάνκαν χόρευε ξυπόλητη φορώντας χιτώνες που ακολουθούσαν τις χορευτικές της κινήσεις. Προσπαθούσε να αναβιώσει τους διονυσιακούς χορούς που απεικονίζονται σε ελληνικά αγγεία. Ήταν μια αληθινή μούσα για τους Ευρωπαίους καλλιτέχνες του 1900 (Matisse, Bourdelle, Rodin). Γενναιόδωρη και με ευθύνη για την εκπαίδευση των παιδιών άνοιξε σχολές χορού στο Βερολίνο, τη Μόσχα και στο Μεντόν (κοντά στο Παρίσι). Έτσι πολλοί μαθητές της υιοθέτησαν το στυλ χορού της και χαρακτηρίστηκαν από τον συγγραφέα Fernand Divoire ως «Isadorables».

Martha Graham

Η Μάρθα Γκράχαμ (1894-1991) ήταν μία από τις σπουδαιότερες χορέυτριες και χορογράφους του 20ου αιώνα. Το στυλ χορού της, η τεχνική Γκράχαμ, αναδιαμόρφωσε τον αμερικανικό χορό και διδάσκεται μέχρι σήμερα. Η Γκράχαμ ανέπτυξε τη δική της χορογραγραφική γλώσσα και ίδρυσε τον διάσημο θίασο χορού Martha Graham Dance Company.

H Γκράχαμ εστίασε στην έκφραση των συναισθημάτων μέσω των κινήσεων ακολουθώντας την τεχνική “Contraction and Release” (Συστολή και Απελευθέρωση) μια πολύπλοκη τεχνική που σχετίζεται με την εισπνοή και την εκπνοή. Κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 οι παραστάσεις της Γκράχαμ σε σκηνές της Νέας Υόρκης γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Ανάμεσα στα πολλά θέματα, από τα οποία αντλούσε έμπνευση η Γκράχαμ για τα έργα της, ήταν και η Αμερικανική και η Ελληνική Μυθολογία. Παρουσίασε έργα με πρωταγωνίστριες τη Μήδεια, την Ιοκάστη, την Άλκηστη, τη Φαίδρα και την Αριάδνη. Το 1958 παρουσίασε την παράσταση Κλυταιμνήστρα, η οποία θεωρείται ένα από τα αριστουργήματά της που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και παρουσιάστηκε στο Μπρόντγουεϊ. Επηρεασμένη από τη φράση του πατέρα της «η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα», η Γκράχαμ έβαλε όλο της το είναι και την ενέργειά της στην υπηρεσία του χορού. Συνέχισε να δημιουργεί μέχρι την ηλικία των 96 ετών που έφυγε από τη ζωή.

Trisha Brown

Η Τρίσα Μπράουν (1936-2017) ήταν διάσημη Αμερικανίδα χορογράφος και χορεύτρια και μία από τους ιδρυτές του Judson Dance Theatre και του μεταμοντέρνου χορευτικού κινήματος. Η Μπράουν δημιούργησε ένα χείμαρρο νέων ιδεών στη χορογραφία. Οι αφηρημένοι χοροί της γοητεύουν με τη κίνηση και τον συντονισμό τους, καθιστώντας την αδιαμφισβήτητα κεντρικό πρόσωπο του μεταμοντέρνου χορού. Εργάστηκε πολύ στην αρχή της συσσώρευσης (σειρές κινήσεων που επαναλαμβάνονται στο χρόνο) και χρησιμοποίησε αυτήν την αρχή για να δημιουργήσει σόλο με θεαματικό συντονισμό και ποιότητα κίνησης.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 η Μπράουν δημιούργησε τα δικά της έργα που προσπάθησαν να αψηφήσουν τη βαρύτητα, χρησιμοποιώντας εξοπλισμό όπως σχοινιά και ιμάντες, για να επιτρέψουν στους χορευτές να περπατήσουν πάνω ή κάτω από τοίχους ή να πειραματιστούν με τη δυναμική της σταθερότητας. Το 1970 η Μπράουν συνίδρυσε την αυτοσχέδια ομάδα χορού Grand Union και σχημάτισε την Trisha Brown Dance Company. Οι αυστηρές δομές της Μπράουν, σε συνδυασμό με απλές κινήσεις και αυθόρμητο χιούμορ έφεραν μια πνευματική ευαισθησία που αμφισβήτησε την κυρίαρχη νοοτροπία του «μοντέρνου χορού» αυτής της περιόδου. Κατά τη δεκαετία του 1980 η Μπράουν παρήγαγε έργα μεγάλης κλίμακας που προορίζονταν για τη σκηνή και ξεκίνησε τις καλλιτεχνικές της συνεργασίες. Στη δεκαετία του 1990 στράφηκε επίσης περισσότερο στη χορογραφία της κλασικής μουσικής ενώ χορογράφησε το τελευταίο της κομμάτι το 2011.

Pina Bausch

H Πίνα Μπάους (1940-2009) ήταν Γερμανίδα χορεύτρια, χορογράφος, δασκάλα χορού και διευθύντρια μπαλέτου του Χοροθεάτρου του Βούπερταλ, το οποίο πήρε το όνομά της. Θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες χορογράφους της εποχής της. Προπονήθηκε από τον χορογράφο Κουρτ Γιους στο Έσσεν στη Γερμανία και αργότερα στο Juilliard School στη Νέα Υόρκη. Τη δεκαετία του 1970, δημιούργησε το δικό της θίασο χορού στο Θέατρο του Βούπερταλ, για τον οποίο δημιούργησε δεκάδες σπουδαία έργα. Βασικά θέματα που επαναλαμβάνονται στα έργα της Μπάους είναι οι σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών και γεγονότα της καθημερινής ζωής. Η Πίνα Μπάους αντιμετωπίζει τα γεγονότα της ζωής με σοβαρότητα αλλά και με χιούμορ μεταφράζοντας τα πάντα σε σωματική κίνηση. Συνδύασε για πρώτη φορά τον χορό με το τραγούδι, την παντομίμα, τα ακροβατικά και την υποκριτική σε ένα νέο είδος τέχνης. Πολλοί επαγγελματίες θεωρούν αυτή τη νέα μορφή τέχνης ως την αρχή του χοροθεάτρου.

Lucinda Childs

Η Λουσίντα Τσάιλντς είναι Αμερικανίδα μεταμοντέρνα χορεύτρια, χορογράφος και ηθοποιός. Τα έργα της είναι γνωστά για τις μινιμαλιστικές κινήσεις αλλά και τις περίπλοκες μεταβάσεις από τη μία κίνηση στην άλλη. Η Τσάιλντς φημίζεται για την ικανότητά της να μετατρέπει τις απλές κινήσεις σε μια περίπλοκη χορογραφία. Στα έργα της δημιουργεί σκηνές που αναπαριστούν γεωμετρικές μορφές που ακολουθούν οι χορευτές. Το πιο διάσημο έργο της, που δημιουργήθηκε το 1979 σε συνεργασία με τους καλλιτέχνες Philip Glass και Sol LeWitt, έχει τίτλο Χορός και παρουσιάζει οκτώ χορευτές που χορεύουν σε όλο το πλάτος της σκηνής ενώ επαναλαμβάνουν χορευτικές κινήσεις. Χόρεψε στην όπερα Einstein on the Beach του Philip Glass, η ανέβηκε για πρώτη φορά από τον Robert Wilson το 1976 και χορογράφησε παραστάσεις για πολλούς θιάσους χορού, όπως τα Ballets de Monte-Carlo, Boston Ballet και Ballets du Rhin.

Το έργο της έγινε ένας από τους πυλώνες του μεταμοντέρνου χορού.

Bronislava Nijinska

Η Μπρονισλάβα Νιζίνσκα (1891-1972) έχοντας ξεκινήσει την καριέρα της χορεύοντας στο Θέατρο Mariinsky και με τα Ballets Russes του Diaghilev, άρχισε να χορογραφεί το 1915 ακολουθώντας νεοκλασικό στυλ. Χρησιμοποιούσε κλασικά βήματα (πιρουέτες και άλματα) αλλά τα παρουσίαζε με πιο σύγχρονη μορφή. Συνεργάστηκε με τον αδερφό της, τον διάσημο χορευτή Βάσλαβ Νιζίνσκι και συνέθεσε πάνω από εξήντα μπαλέτα. Ένα από τα διασημότερα έργα της, το Les Noces σε μουσική του Ίγκορ Στραβίνσκι, έδωσε έμπνευση σε πολλούς χορογράφους που αργότερα το προσάρμοσαν στο δικό τους στυλ, όπως οι Λεονίντ Μασίν, Γίρι Κιλιάν και Ανζελέν Πρελζοκάζ.

Loie Fuller

Η Λόι Φούλερ (1862-1928) θεωρείται πρωτοπόρος τόσο των σύγχρονων τεχνών χορού όσο και του θεατρικού φωτισμού. Γεννημένη στις Ηνωμένες Πολιτείες εν μέσω του Εμφυλίου Πολέμου, η Λόι Φούλερ έκανε την καριέρα της στο Παρίσι και έγινε σύμβολο της Μπελ Επόκ. Προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει τον χορό για να ξεπεράσει τον εαυτό της. Τα πρωτότυπα πειράματά της στα σκηνικά και τις παραστατικές τέχνες γοήτευσαν μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών. Το 1891 δημιούργησε τον χορό Serpentine Dance (ελικοειδής χορός). Γοητευμένη από τη δουλειά της με το φως, η Φούλερ ήταν η πρώτη χορογράφος που εκμεταλλεύτηκε τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής της για να δημιουργήσει οπτικά εφέ.

Crystal Pite

Η Κρίσταλ Πάιτ είναι διάσημη χορεύτρια και χορογράφος από τον Καναδά. Η φύση είναι το κυρίαρχο θέμα σε πολλά από τα έργα της. Ξεκίνησε την καριέρα της χορεύοντας στο British Columbia Ballet και στο Frankfurt Ballet υπό τη διεύθυνση του William Forsthe. Στα έργα της, η Πάιτ αναλύει τη συμπεριφορά του ανθρώπου όταν βρίσκεται σε ένα περιβάλλον που μπορεί να γίνει βίαιο. Έτσι οι κινήσεις παρουσιάζουν έναν αγώνα του ανθρώπου. Στη σκηνή τοποθετεί πάνω από 50 χορευτές και λατρεύει να παρακολουθεί πως διαδίδεται η κίνηση από τη μέση του συνόλου δημιουργώντας κύματα, οι ροές κινήσεων συνοδευόμενες από οπτικά εφέ. Η μοναδική της χορογραφική γλώσσα εμφανίζει τα σώματα των χορευτών να περιπλέκονται ή να απωθούνται, συνδυάζοντας τις έντονες κινήσεις με τις λυρικές.

Πηγή: bachtrack.com